BİLEŞİK FORMÜLLERİNİN BULUNMASI


Bileşik formülleri basit formül ve molekül formülü olmak üzere iki türlüdür:

Basit (Ampirik) Formül

Basit formül, bir bileşikteki elementlerin türünü ve atom sayılarının oranını gösterir.

CH2, CH2O, NO2 .....gibi

Basit formül bulmak için:

Bir bileşikteki elementlerin kütlece yüzde bileşimi (ya da sabit kütle oranı) ile elementlerin atom kütlelerini (ya da atom kütleleri arasındaki oranı) bilmek yeterlidir.


Örn; X ve Y’den oluşan bir bileşikte sabit kütle oranı 7 ise, bileşiğin basit

3

formülü nedir? (X=14, Y=12)

Atom sayılarını bulmak için verilen element kütleleri atom kütlelerine bölünür.

nx = 7 = 0,5 ny = 3 = 0,25

12

değerleri yerlerine yazıldığında X0,5 Y0,25 bulunur.Bu bileşikte katsayılar 0,25’e bölünerek kısaltılır ve basit formül X2Y bulunur.


Molekül Formülü

Bir bileşikteki elementlerin türünü ve atom sayılarını gösterir.Basit formülün uygun katsayısı ile genişletilmesiyle bulunur.

C2H6O2, C6H12O6.... gibi.

Molekül formülünü bulmak için


Yanma Tepkimelerinde:


Ürünlerin mol sayıları

Yanan maddenin ve O2’nin mol sayıları

nicelikleri bilinmelidir.Böylece tepkime eşitlenerek 1 mol bileşikteki elementlerin atom sayıları bulunur.


Kütlece Bileşim Verilen Örneklerde:


Elementlerin kütlece yüzde bileşimi (sabit kütle oranı)

Elementlerin atom kütleleri

Bileşiğin mol kütlesi (ya da örneğin özkütle gibi bileşiğin mol kütlesinin bulunmasını sağlayan veriler)

nicelikleri bilinmelidir.

Bileşiğin mol kütlesi biliniyorsa 1 mol bileşikteki elementlerin atom sayıları da bulunur.

Örn; CXHYO2 bileşiğinin 0,2 molü 1 mol O2 ile tam yanarak 0,8 mol CO2 ile 0,8 mol H2O oluşturuyor.Bu organik bileşiğin molekül formülü nedir?

Tepkime ile ilgili verilerden yararlanarak 1 mol CXHYO2 ‘nin yanma tepkimesindeki katsayılar bulunur.

0,2 mol 1 mol 0,8mol 0,8 mol

CXHYOZ + .........O2 ® .........CO2 +..........H2O

1 mol 5 mol 4 mol 4 mol

1 mol CXHYOZ için denkleşmiş haldeki yanma tepkimesi şöyledir:

1 CXHYOZ + 5O2 ® 4CO2 + 4H2O

Atom sayıları eşitlendiğinde x = 4, y = 8, oksijen sayıları eşitlendiğinde

Z + 10 = 8 + 4’den z = 2 bulunur.

Bu değerler 1 mol bileşikteki atomların katsayıları olduğundan molekül formülü C4H8O2 olur.

__________________