elektrik ve elektriklenme çeşitleri
ELEKTRİK
DURGUN ELEKTRİK
Atomda proton ve nötrondan oluşan bir çekirdek ve çekirdeğin çevresinde yörüngelerde hareket eden elektronlar bulunur.
Elektrik yüklerinin kaynağı atomun yapısında bulunan elekton ve proton denilen parçacıklardır. Protonun yükü pozitif (+), elektronun yükü ise negatif ( - ) dir. Bir elektronun yüküne elementer yük denilmiştir ve birim yük olarak seçilmiştir.
Yüksüz (nötr) bir atomdaki elektronların ( - ) yük toplamı, protonların (+) yük toplamına eşittir.
Nötr (Yüksüz) Cisim
Bir cismin üzerindeki pozitif (+) yük sayısı, negatif yük sayısına eşit ise, böyle cisme
nötr ya da
yüksüz cisim denir. Yüksüz denildiği zaman cismin içinde hiç yük yok anlamına gelmez. Yalnızca (+) ve ( - ) yük miktarının eşit olduğu anlamına gelir.
Pozitif Yüklü Cisim
Üzerinde (+) yük fazlalığı olan cisimlere
pozitif yüklü cisim denir. Cisimleri pozitif yüklü hale getirmek için cisimden elektron alarak (+) yük fazlalığı oluşturmak gerekir.
Negatif Yüklü Cisim
Üzerinde ( - ) yük fazlalığı olan cisimlere
negatif yüklü cisim denir. Herhangi bir yolla cisme ( - ) yük verilirse, ( - ) yük fazlalığı oluşur.
Yapılan deneylere göre, aynı işaretli cisimlerin birbirlerini ittiği görülmüştür.
Yani aynı cins yüklü cisimler birbirlerine zıt yönlerde kuvvet uygularlar ve birbirlerini iterler.
Zıt cins yüklü cisimler birbirlerini çekerler.
Bu durumda da cisimler birbirlerine zıt yönde kuvvet uygularlar. Fakat bu kuvvetler çekme yönündedirler.
Yüksüz cisimler ise birbirlerine kuvvet uygulayamadıkları için, ne iter, ne de çekerler.
Cisimlerin birbirlerine uyguladıkları itme ya da çekme kuvveti, yük mıknatısları ile doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
İletken Cisimler
Üzerinde serbestçe dolaşabilen yükler olan cisimlere iletken
cisim denir. Genel olarak metaller iyi iletkenlerdir. İnsan vücudu da iletkendir. İçinde iyon bulunduran çözeltiler de elektriği iletirler. İletken içinde hareket eden yük
( - ) yüktür. Yani elektronlardır. (+) yükler protonun yükü olduğu için hareket etmezler. Çözeltilerde (+) ve ( - ) iyonlar hareket eder.
Yalıtkan Cisimler
Üzerinde serbestçe dolaşabilir yükler olmayan cisimlere yalıtkan cisim denir. Plastik, cam, mika ve saf su bazı yalıtkan olan maddelere örneklerdir.