Başlangıçta
Bu satırları okuduğunuza göre çalışır durumda bir Linux sisteminiz var demektir. Hala silmediniz mi yoksa? Şaka bir yana, büyük badireler atlattınız. Önünüze sayısız engeller çıkabilirdi. Kurarken elektrikler kesilebilirdi, sabit disk çizilebilirdi veya yanlış bölümü biçemleyebilirdiniz. Özellikle Linux Slackware dağıtımını kurmak, belgelendirme olmadan veya hatırlı bir arkadaşın yardımı olmaksızın gerçekten zordur.
Bu bölümde Linux'a küçük bir giriş yapılacak, daha sonra da UNIX kullanmayanlar sistemle tanıştıracaktır. Bölüm boyunca yapmanız gereken korkmadan sistem üzerinde kolaylıkla gezinti yapmak ve dosyaları kurcalamaktır.
Önceki bölünde sisteme girebilmek için parolası olmayan "root" kullanıcıyı kullanmıştınız. Bu kullanıcı sistemde en fazla yetkiye sahip kullanıcı olup sistem görevlisi (sorumlusu) adını alır. Eğer root dışında bir kullanıcı hesabı tanımlanmışsa onu kullanın. Parola yazıldıktan sonra komut istemcisine, yani kısaca kabuk dediğimiz programa girilir. Parola yazılırken, başkalarının görmemesi için ekrana basılmaz.
Kullanıcı isimleri veya parolalarda büyük ve küçük harfler arasında fark vardır. Root, root ve ROOT, farklı kullanıcılara işaret eder. Klavyenin en sağındaki Caps Lock tuşunun yanmadığına emin olun.
Sisteme ilk girişte, aşağıdaki gibi bir satırla karşılaşacaksınız.
Kod:
Welcome to Linux 1.2.13.linux login: rootpassword:Last login: Thu Feb 13 12:46:35 on tty1Linux 1.2.13.You have mail.linux:~#
Genellikle komut istemcisinin sonundaki karakter, root kullanıcısı için #, diğer kullanıcılar için $ olur. Bu karakterden önce de makina ismi yeralır. MS-DOS'ta olduğu gibi burada UNIX komutlarını girebileceğiniz kabuk (shell) üzerindesiniz.
Parolayı değiştirmek için kullanılan komut passwd'dir. Bir kullanıcı sadece kendi parolasını değiştirebilirken root'a herkesin parolasını değiştirme yetkisi verilmiştir. Herhangi bir sistemde hesap parolanızı unutursanız, bunu sadece root değiştirebilir. Root iken passwd yazın ve enter tuşuna basın.
Kod:
linux:~# passwdChanging password for rootEnter new password: *******Re-type new password: ******Password changed.linux:~#
Parolanızı iyi saklayın. Root parolasını ele geçiren birisi sistemde istediği değişikliği yapabilir. Parola seçimi için Linux İşletim Sisteminde Güvenlik konu başlığına göz gezdirin.
Linux komutları hakkında bilgi almak için man komutu kullanılır. Eğer kurulum aşamasında man dosyalarının kopyalanması sorusuna olumlu yanıt verilmişse bunlar /usr/man dizini altında bulunurlar. Örneğin passwd komutu hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için
Kod:
$ man passwd
yazın. Tüm man sayfaları /usr/man dizini altında 8 ayrı dizinde saklanır (man1 .. man8). Bazı komutların man dosyaları birden fazla dizin altında bulunur, bir dosya komut hakkında temel bilgi verirken diğeri sistem programcılarına yönelik olabilir. Örnek olarak mount komutu, hem 2, hem de 8 numaralı man dosyalarıyla birlikte arşivlenmiştir. C programlayıcısı, mount komutuna ulaşmak için
Kod:
$ man 2 mount
yazarken normal kullanıcı,
Kod:
$ man 8 mount
yazmalıdır. Bunun yanında başlığında belirli bir anahtar sözcüğü içeren tüm man dosyalarını araştırmak için apropos komutu kullanılır.
Her komut, bir veya birden çok parametre alabilir. Örnek olarak,
Kod:
$ find . -name "*.txt" -print
komutu, bulunduğunuz yerden itibaren tüm dosyaları araştıracak ve bunların arasından sonu .txt ile bitenleri ekrana basacaktır. Parametreler genel olarak "-" işaretleri ve bu işaretten sonra gelen parametre ismi ile belirtilirler.