Tasavvuf Nedir?..
Tasavvuf denilen güzel ahlâk yolunun, cennet yolunun, evliyalık yolunun çeşitli
tariflerini yapmış evliyaullah, büyük alimler, büyük mutasavvıflar. Bunları
kitaplarının başında toplamışlar. Tasavvuf hakkında bilgi veren bir kitabı
aldığınızda mutlaka bilin ki, başında birinci bölümü "Tasavvuf nedir? Tasavvufun
tarifi..." gibi bir şeyle başlar. Tasavvufun çeşitli tarifleri var. Bu,
Mevlâna'nın yolu... Bu, Yunus'un yolu... Bu, mübareklerin hali... Tarihteki
herkesin kalbini kazanmış insanlar bu yolda gitmişler. Nedir bu tasavvuf yolu?..
Büyüklerden bir tanesi şöyle tarif etmiş:
Tasavvuf yâr olup, bâr olmamaktır;
Gül-i gülzâr olup, hâr olmamaktır.
Bakın ne kadar güzel, hem şiir, hem de ne kadar fedakârlık ifade ediyor, ne
kadar diğerbînlik ifade ediyor. Ne kadar aktif bir duygu... "Tasavvuf yâr olup,
bâr olmamaktır;" Tasavvufta dostluk var, dost olmak var, sevmek var, arkadaş
olmak var, komşu olmak var, yâr olmak var; ama bâr olmak yok!
Bâr ne demek?.. Farsça'da yük demek. Meselâ bâr-ı girân diyoruz, eski şiirlerde
geçer. Bâr-ı girân, ağır yük demek. Yâr olmak var, bâr olmak yok. Yâni bir insan
mutasavvıfsa, dervişse, tasavvuf ahlâkını kazanmışsa, tasavvuf terbiyesini
almışsa, yük olmayacak... Başkasının sırtından geçirmeye kalkışmayacak,
başkasını sömürmeyecek. Başkasının menfaatini sömürmeye kalkmayacak. Parazit
olmayacak, asalak olmayacak, yük olmayacak. Aksine başkasına fayda verecek.
Nerden çıkmış tasavvuftaki bu anlayış?.. Bu tasavvuf da nerden çıkmış. Bazıları
diyor ki:
--Peygamber Efendimiz zamanında tasavvuf var mıydı?
Vardı tabii!.. Bakın bu hadis-i şerif mutasavvıfların kaynağı. Mutasavvıflar
onun için yâr olup, bâr olmamayı düşünmüşler. "Sizden biriniz, bir müslüman
kardeşine faydalı olmağa güç yetirebiliyorsa faydalı olsun." İşte, faydalı
olmayı tavsiye ediyor Peygamber Efendimiz. Demek ki hadis-i şerifte tasavvuf
var, Kur'an-ı Kerim'de tasavvuf var, İslâm'da tasavvuf var ki, bu hadis-i
şerifin uygulaması mutasavvıfta, "Yâr olup, bâr olmamak" diye tezâhür etmiş.
Prof. Dr. Mahmud Esad Coşan Rh.A
|