Necati Cumalı

03-20-2009

13 Ocak 1921 tarihinde, şu anda Yunanistan sınırları içinde bulunan Makedon kasabası Florina'da dünyaya geldi. Doğduktan kısa süre sonra yapılan Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi'nin ardından, o dönemdeki pek çok Türk ailenin yaptığı gibi Türkiye'ye göç eden ailesi, İzmir'in Urla kasabasına yerleşti. Florina'da yaşadığı dönemi hatırlayamamasına rağmen, ailesinden dinlediği Makedonya hikayeleri üzerine aldığı notlar ve yaptığı birkaç ziyaret sayesinde, yazdığı iki kitapta o dönemi anlattı. Bu kitaplardan ilki olan "Makedonya 1900"de yer alan Dila Hanım hikayesi daha sonra filmleştirildi. Dönemi anlatan diğer kitabı "Viran Dağlar"da ise, babasının dayısının oğlu Zülfikar Bey'in hikayesini anlattı.
Çiftçilikle uğraşan bir ailenin çocuğu olan Cumalı, ilkokul yıllarını Urla'da geçirdikten sonra, İzmir Atatürk Lisesi'ne yatılı olarak girdi. 1941 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu ve Ankara Toprak Mahsülleri Ofisi'nde çalışmaya başladı. 1945 yılında Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nde çalışmaya başlayan Cumalı, 1948-1957 yılları arasında İzmir'de avukatlık yaptı. İzmir'de avukatlık yaptığı sıralarda, Ege Bölgesi'nin pek çok köy ve kasabasına ziyaretler gerçekleştiren Cumalı, edindiği izlenimlerden yola çıkarak, daha sonra film olarak uyarlanıp Metin Erksan tarafından çekilen ve Türkiye'ye ilk uluslararası sinema ödülünü kazandıran "Susuz Yaz" eserini yazdı. Bu kitap, Ege topraklarında yaşam mücadelesi veren halkın hayatını yansıtmaktadır.
1957-1959 yılları arasında, Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği Basın Ateşesi olarak görev yaptı. 1959-1963 yılları arasında da, İstanbul Radyosu'nda redaktör olarak çalıştı.
1963 yılından itibaren hayatını yazarak kazanmaya başlayan Necati Cumalı, 1970'te İstanbul'a taşınarak kendisini bütünüyle sanatına adadı. Yugoslavya, Bulgaristan, ABD, Sovyetler Birliği, İran, Yunanistan ve Çekoslovakya'dan davetler aldı ve bu ülkelere ziyaretler gerçekleştirdi.
Yazdığı şiirler 1940'lı yıllardan itibaren, Varlık, Servet-i Fünun, Yeni İnsanlık gibi dergilerde yayınlandı.
Necati Cumalı, 10 Ocak 2001 tarihinde, karaciğer kanseri sebebiyle İstanbul'da hayatını kaybetti. Çok sevdiği Urla kasabasındaki evi, Kültür Bakanlığı'nın çabaları ile müze haline getirildi. Necati Cumalı'nın İstanbul, Beşiktaş Vişnezade'deki Şairler Sofrası'nda bir heykeli bulunmaktadır.
Eserleri:
Hikayeleri:
1955 Yalnız Kadın
1956 Değişik Gözle
1962 Susuz Yaz1969 Ay Büyürken Uyuyamam
1976 Viran Dağlar: Makedonya 1900
1976 Kente İnen Kaplanlar

Şiirleri:
1943 Kızılçullu Yolu
1945 Harbe Gidenin Şarkıları
1947 Mayıs Ayı Notları
1951 Güzel Aydınlık
1954 Denizin İlk Yükselişi
1955 İmbatla Gelen
1957 Güneş Çizgisi
1968 Yağmurlu Deniz
1970 Başaklar Gebe
1974 Ceylan Ağıdı
1980 Aç Güneş
1981 Bozkırda Bir Atlı
1982 Yarasın Beyler
Roman
1959 Tütün Zamanı (Zeliş adıyla 1971)
1973 Yağmurlar ve Topraklar
1974 Acı Tütün
1975 Aşk da Gezer
Oyun
1959 Mine
1959 Oyunlar I (Boş Beşik, Ezik Otlar, Vur Emri)
1969 Oyunlar II (Susuz Yaz, Tehlikeli Güvercin, Yeni Çıkan Şarkılar)
1969 Oyunlar III (Nalınlar, Masallar, Kaynana Ciğeri)
1969 Oyunlar IV (Derya Gülü, Aşk Duvarı, Zorla İspanyol)
1973 Oyunlar V (Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Kristof Kolomb'un Yumurtası)
1981 Oyunlar VI (Mine, Yürüyen Geceyi Dinle, İş Karar Vermekte, Yaralı Geyik)
Deneme
1971 Niçin Aşk
1976 Senin İçin Ey Demokrasi
1982 Etiler Mektupları
Günce
1987 Yeşil Bir At Sırtında
Ödülleri
1957 Sait Faik Hikaye Armağanı (Değişik Gözle )
1969 Türk Dili Kurumu Şiir Ödülü (Yağmurlu Deniz) 1984 Yeditepe Şiir Ödülü (Bütün Şiirleri I)