Deniz Kaplumbağası ( Araştırma )

-TheTveT* · 04-04-2010

BELEK SAHİLİ DENİZ KAPLUMBAĞALARI POPULASYONU ÜZERİNE ARAŞTIRMA

Giriş
Önceki çalışmalar Akdeniz’de deniz kaplumbağalarının beş türünün varlığını gösteriyor. Türkiye sahillerinde bunlardan Caretta caretta ve Chelonia mydas düzenli olarak yuva yaparken kaydedilmiş. Her iki tür koruma alında bulunuyor ve bunların ticareti uluslararası yasalarla yasaklanmıştır. Deniz kaplumbağaları için Türkiye, Belek’i de içine alan 17 önemli yuvalama alanına sahiptir. 1987 yılında Turizm Bakanlığı bu alanı turizm yatırım alanı olarak belirlemiştir. Belek Sahilinin doğal yapısı endüstri yoğunluğunun bir sonucu olarak dejenere olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Belek Sahilindeki deniz kaplumbağalarının populasyon durumunu hesaplamak hem de zararlı faktörlerin deniz kaplumbağaları üzerindeki etkisini göstermekti.
Materyal ve Metotlar
Belek Sahili’nin toplam uzunluğu yaklaşık 40 km.dir. Araştırma alanı doğuda Beşgöz Irmağından başlayan ve Acısu Irmağı’nın 2.5 km. batısına kadar uzanan 17 km.lik sahili kapsamaktadır (Resim).
Çalışma, 20 Temmuz-18 Eylül 1996 ve 1 Haziran-20 Eylül 1997 üreme mevsimlerinde gerçekleşti. Gece devriyesi Acısu Irmağı ile ilk otel zinciri arasında akşam 10’dan sabah 5’e kadar alan hakkında bilgi verir. Dişiler yuvalarının yapımını tamamladıktan sonra vücut ölçüleri alındı ve kaplumbağalar ön sağ bacağından monel etiketlerle işaretlendi. Sabah devriyeleri esnasında izlerin şekil ve şablonu kaydedildi ve yuva yapılıp yapılmadığını belirlemek için (emergens) metal bir çubuk yardımıyla karşılaştırıldı. Daha sonra gelgit çizgisinden uzaklığı ölçüldü ve yuvalar işaretlendi ve herhangi biri tarafından görülmemesi için üzeri kumla örtüldü. Her yuvadan gelen izler sayıldı ve emergens dönemi sırasında denize ulaşan yavru sayısı hesaplandı. Yuvalar açıldı ve yavrular emergenslerini tamamladıktan sonra (son emergensten 3-5 gün sonra) kontrol edildi. Son olarak boş olan yumurta kabukları, döllenmeyen yumurta, ölü embriyo, ölü ve canlı yavru sayısı belirlendi.
Işıklandırılmış alanlar üzerine kurulan yuvalar dikkatli bir şekilde karanlık alanlardaki suni yumurtlama yerlerine taşındı. Taşınamayanlar 1x1x1 metre ölçülerindeki kafesler yardımıyla korundu. Bu kafeslenen yuvalar tüm gece kontrol edildi ve emergens dönemi boyunca yavruların karapaks uzunlukları ve ağırlıkları ölçüldü. Ayrıca karapaks üzerindeki plakaların sayısı not edildi. Bu aşamalar tamamlandıktan sonra yavrular karanlık alanlara taşındı ve kurtarıldı. Tilki gibi predatörlere maruz kalan yuvalar 72x72 cm ölçülerine sahip metal ızgaralarla korundu.
Sonuçlar
Dişilerin ilk emergensi, 1996 yılındaki projemizin geç başlamasından dolayı kaydedilemedi. 1997’de ilk emergens Haziran ayının 1’inde kaydedildi ama bu iz önceki günler buradan kayboldu. Aya göre yuva yapan ve yuva yapmayan deniz kaplumbağası emergenslerinin dağıtımı Tablo 1’de gösterilmiştir. Etiketlenen dişilerin biyometrik değerleri ve bunların yumurta sayıları Tablo 2’de gösterilmiştir. Belek Sahili’ndeki etiketlenen dişilere ilişkin bazı değerler Tablo 3’te gösterilmiştir.
1996’da yuvaların gelgit çizgisinden ortalama uzaklığı 21.4 m., yuvaların ortalama yarıçapı 21.5 cm. ve yuvaların ortalama derinliği 53.3 cm. iken 1997 yılında bu değerler sırasıyla 20.3 m., 21.2 cm ve 51.5 cm.dir. Her iki yılda, gelgit çizgisine 15 ile 25 metre arasında uzakta olan en yoğun (50.7%) yuvalar bulundu. Ortalama yumurta sayısı 1996’da 78.2 (n:134) iken 1997’de bu sayı 78.15 (n:142) dir. 1997 üreme mevsiminin Haziran ayında yumurta depolamasının zirvesine ulaşılmıştır. Bu yumurtaların sayısı ve sayısal değerleri Tablo 4’tedir.
860 denizkaplumbağası yavrusunun tümü karapaks plaklarının dağılımını belirlemek için incelendi. Bununla ilgili bilgiler Tablo 5’tedir. Biyometrik değerler Tablo 6’da gösterilmiştir.
12 yuvanın tümü (765 yumurta) taşındı/nakledildi. Bu yuvalardan 546 yavru (71.4%) çıktı ve bunların 465 tanesi (85.2%) denize ulaşabildi.
Toplam 321 yuvanın 270’inden yavru çıktı ve 51 tanesi tilki/köpek tarafından veya insan aktiviteleri sonucu kayboldu. 1996 yılında 18 yuvanın tümü (507 yumurta) köpek veya tilkiler tarafından zarar gördü. Bu yuvalardan 9’u tamamen zarar gördü, geri kalan 9’u ise predasyondan sonra metal ızgaralarla korundu. 1997’de üreme mevsiminin başında koruyucu metal ızgaralar yerleştirmeye başladık. 6 yuvanın tümü (109 yumurta) korumadan sonra predatörler tarafından zarar gördü ve yalnız 1 yuva tamamen zarar gördü. 1996 yılında 781, 26, 80 yavru sırasıyla ışık kirliliği, güneş çarpması ve yengeç predasyonu nedeniyle öldü. Ayrıca 792 yavrunun tümünün aynı yıl kaybolduğu kaydedildi. 1997 yılının üreme mevsiminde 1123 yavrunun tamamı öldü: ışık kirliliği (1091), güneş çarpması (23) ve yengeç predasyonu (9). Yine aynı yıl 471 yavrunun tümü kayboldu. Bu yavruların kayıp vermesinin nedeni, yuvalarda bulunan boş yumurta kabukları nedeniyle meydana gelen yavru sayıları arasındaki farklılıktır. Kaybolan bu 1263 yavrunun çoğu ışık etkisi nedeniyle yönünü kaybetmiştir ve böylece kumsala doğru yönelip kaybolmuştur.
Tartışma
Chelonia mydas yuvalarının varlığı önceden Belek Sahili’nde araştırılmıştır / bildirilmiştir. Ama bizim çalışma süresi boyunca emergens kaydedilmemiştir. Fakat DKB’si yaklaşık 30 cm olan genç Chelonia mydas ölüsü fark ettiğimiz için bu alan bu türlerin genç bireyleri için besleyici bir alan olabilir. İlk yıl 20 Temmuz’dan sonra çalışma başladığında 51 ayak izi tespit edildi ve bunlardan 13’ü (25.5%) yuvalarla sonuçlandı. Sonraki yıl toplam 389 emergens kaydedildi ve bunlardan 168’i (42.2%) yuvalarla sonuçlandı. 1996 üreme mevsiminde yavrular 153 yuvanın 134’ünden (87.6%) ve 1997’de 168 yuvanın 136’sından (80.9%) emerged. 1997 yılında projenin sonunda Haziran ve Temmuz aylarında yetişkin emergens tespit edildi ama Haziran’da (51.5%) Temmuz’a (34.2%) göre daha çok yuva yapıldı. Belek Sahili’nde yuva yapımı mayıs ayının sonunda başlar ve Ağustos ayının ilk haftası sona erer. 1984’te Geldiay, Belek Sahili’nin yuva yoğunluğunu 15 yuva/km olarak belirlemiştir. 12 yıl sonra yuva yoğunluğu seviyesi 9.5 yuva/km.ye düşmüştür. Bu düşüşün en önemli nedeni, sahildeki yuva yapma alanlarına kontrolsüz inşaat yapılması ile bu alanların kaybolmasıdır.
Toplam 17 dişi 1997 üreme mevsimi boyunca etiketlendi. Bunların morfometrik değerleri ve bazı diğer sahillerde belirlenenleri karşılaştırmalı olarak Tablo 7’de gösterilmiştir.
Kontrol edilen yuvalarda sayılan yumurta sayıları sırasıyla 10486 ve 10988’dir. Belek Sahili ve diğer bazı sahillerde açılan yuvalardan elde edilen bazı değerler Tablo 8’de verilmiştir.
İlk yıl 10486 yumurtadan 8117 (77.4%) yavru çıktı ve bunlardan 6295 (77.5%) tanesi denize ulaştı. Sonraki yıl 10988 yumurtadan 8773 (79.8%) yavru çıktı ve bunlardan 7082 (80.7%) tanesi denize ulaştı. Bu yavrulara ait morfometrik ölçümler diğer sahillerdekilerle Tablo 9’da karşılaştırılmıştır.
Bu proje sonunda gelgit çizgisiyle yuvalar arasındaki ortalama uzaklık 1996 üreme mevsiminde 21.4 m., 1997’de 20.3 m. bulunmuştur. Yuva yoğunluğu 35. metreden sonra düşer. Bu alan, bu tür kaplumbağaların yuva yapımı için önemli olduğundan; sonuçlarımız, kaplumbağaları etkileyen tüm olumsuz etkilerin (şemsiyeler, sahil kulübeleri, şezlonglar vb) gelgit çizgisinden en az 35 m. uzağa yerleştirilmesi gerektiği düşüncesini desteklemektedir.
Yavruların suni yuvalardan emergens yapımındaki ve denize ulaşmalarındaki yüksek başarı, bizi, uygun olmayan yerlere yapılmış yuvaların daha uygun yerlere transfer edilmesi gerektiği fikrini inanmaya yol açıyor. Fakat taşıma sırasında yumurtaların zarar görebileceği ve cinsiyet oranının anormal bir şekilde gelişebileceği göz önünde bulundurulmalıdır çünkü yumurtalar farklı ekolojik koşullarla herhangi bir yere taşınır.
Suni ışık etkisi nedeniyle dişilerin denizden emergens yaparken düşük yaptığı ve ışıklandırılmış iskele ve yolların sahile yakın olduğu yerdeki Caretta caretta yuvalarındaki emergenslerde azalma olduğu kaydedilmiştir. Dişi emergenslerinin yuva yapımından dolayı daha az olduğu ve yuva yoğunluğunun ışıklandırılmış alanlarda daha düşük olduğu da görülmüştür. Yuvadan çıkan yavruların çoğu (ışıklandırılmış alanlardaki) deniz yerine sahilin gerisindeki ışıklara doğru gider. İki yıl içinde 51 yuvanın tümü (15.9%) kontrol edilmek için gözlemlenemedi (fark edilemedi) veya kazılıp ortaya çıkarılamadı çünkü ya kayboldu veya predatörler tarafından ve insan faaliyetleri sonucu zarar gördü. İnsan faaliyetinin Belek Sahilindeki kaplumbağa populasyonunu tehdit eden en önemli faktör olduğu kolaylıkla görülebilir.

SON DENİZ KAPLUMBAĞASI

Giriş
Deniz kaplumbağaları 100 milyon yılı aşkın bir süredir denizlerde seyahat ediyor. Daha önceleri gezegeni tarihöncesi hayvanlarla paylaştılar (?). Deniz kaplumbağaları dinozorların yok oluşundan sonra hayatta kalmayı başardı ve bugün hala dünya okyanuslarında varlığını sürdürmektedir. Deniz kaplumbağaları bolluk içinde yerküre üzerinde tropikal, subtropikal ve bazı ılıman sahillere yuva yapmak için kıyıya sürüklendiği için son zamanlara kadar onların hayatta kalma başarısı açıktı.
Ne şanssızlık ki et, kabuk ve yumurta arama, yaşama alanlarının zarar görmesi, balıkçılık (yakalayarak), uluslararası ticaret, kirlilik, tekne çarpmaları, avcılarla tanışma, hastalık ve iklim değişikliği deniz kaplumbağası populasyonunu tamamıyla yok etmekte veya çoğu kez sayısı azalmaktadır (?). Bugün, varolan 7 deniz kaplumbağası türünün 3’ü yok oluş tehlikesi ile karşı karşıyadır; 3’ü yok olmak üzeredir ve yedinci türün durumu, yetersiz bilgi nedeniyle bilinmemektedir.
Deniz kaplumbağalarının azalmasının sonucu olarak mercan adaları, deniz çim yatakları (?) gibi ekosistemler değerini kaybetmektedir. Deniz hayvanları ile bitki türleri arasındaki denge ticari balıkçılık etkisiyle değişmektedir. Deniz kaplumbağalarını gözlemlemek için ekoturizm aracılığıyla yaşam alanları yaratma olanağı tropikal kuşak boyunca deniz kıyısı olan topluluklarda hızlı bir şekilde kaybolmaktadır. Deniz kaplumbağalarına bağlı kültürel önem (zarar gören çoğu insan topluluklarının kimliği) azalacak. Deniz kaplumbağaları oldukça etkileyici yaratıklardır ve dünya okyanusları onlar olmadan boş olacaktı. Yalnız birlikte planlanmış global bir çaba bu antik denizlerin hayatta kalışı ve devam eden sağladığı ekolojik ve ekonomik yararların varlığı güvence altına alınacak. Deniz kaplumbağasını koruma projesi, aşılması güç bir çabayı göstermektedir. Coğrafik olarak, tek bir deniz kaplumbağası deniz ve kumsaldaki pek çok habitatı, birkaç ülke sınırı boyunca geçecek ve yaşamı sırasında uluslararası sularda yüzecektir. Zaman ölçüsü eşit olarak (?).Deniz kaplumbağaları doğdukları sahil bölgelerine, türlerin devamını güvence altına alan yumurtaları bırakmak için dönmeden önce olgunluğa erişmek için 10 yıl geçirirler.
Deniz kaplumbağalarındaki düşüşü tersine çevirmek için geniş çaplı koruma faaliyetleri gereklidir. Korunan Deniz Alanlarıyla ilgili stratejik iş ağı yaratmak deniz kaplumbağalarının hayatta kalmak için ihtiyacı olduğu ekosistemleri korumaya yardımcı olacaktır. Kaplumbağaların saldırıya daha çok maruz kaldığı ana yuva yapma bölgeleri (çok daha öncelikli fidanlık ve beslenme yerleri ve göçmen koridorları gibi) koruma altına alınmalıdır. Çevre eğitimi ve toplum üyelerinin bilinçlendirilmesi yerel halkı koruma çalışmalarına dahil etmek için gereklidir. Milli politikalar ve uluslararası antlaşmalar deniz kaplumbağası koruma konularını içermelidir (hitap etmelidir) ve yürürlüğe koyma anlaşmaları güvence altına alınmalıdır. Balıkçılık kısıtlamalarla ve deniz kaplumbağalarını tuzakla yakalamaktan kaçınmayı sağlayan balık yakalama aleti kullanma zorunluluğu azaltılmalıdır (?).
Deniz Kaplumbağalarının Yaşam Döngüsü
Deniz kaplumbağaları okyanus canlılarıdır fakat hala üremek için karaya bağımlıdırlar. Dişi kaplumbağalar yuvalarını kazmak için zahmetle karaya doğru yüzerler ve yumurtaları kumlu sahillere bırakırlar. Dişi kaplumbağa için denize dönmeden önce yuva yapımını tamamlamak saatler sürer. Kumun sıcaklığı yumurtalara kuluçka ortamı sağlar ve yumurtalar herhangi bir ebeveyn kaplumbağa olmaksızın gelişir. Aşağı yukarı 2 ay sonra minik yavrular yuvadan çıkarlar ve suya doğru yönelirler. Yavrular denize ulaşırsa, akıntılarla dolu açık denize ulaşmak için yüzme çılgınlığı meydana gelir ve küçük kaplumbağalar yiyecek ararlar ve onlar üzerinden beslenen birçok predatör canlıdan kurtulmaya çalışır. Birkaç yıl sonra karadan uzakta olan çoğu deniz kaplumbağa türü genç olarak tekrar sahile yaklaşırlar. Genç kaplumbağalar türler arasında farklılık gösteren özelleşmiş beslenme alışkanlıkları geliştirir. Hawksbill kaplumbağaları (Eretmochelys imbricata) genellikle süngerler, deniz bitki örtüsü gibi yeşil kaplumbağalar (Chelonia mydas) veya alglerler beslenirken ve Caretta caretta’lar yumuşakça ve kabukluları tercih ederler. Beslenme alanları arasında göç eden genç kaplumbağalar binerce kilometre gidebilirler. Deniz kaplumbağaları yetişkinliğe erişirse, on yıl sonra, yumurtalarını bırakmak için doğdukları yere geri dönerler. Uzun süre olgunluğa ulaşmak için ve yavru ve genç kaplumbağaların karşı karşıya olduğu birçok doğal tehlike, 1000 yumurta içinden birkaçının yaşayacağı anlamına gelir. Yetişkin deniz kaplumbağaları yüzlerce bazen binlerce kilometre beslenme, çiftleşme ve yuva yapma alanları arasında göç ederler. İlk yuva yapımından sonra, deniz kaplumbağaları yuva yaptığı aynı sahile yumurta bırakmak için geri dönebilir (?).