04-22-2007
|
#1 |
Ödev Arşivi
FIzyon Ve FÜsyon
Çekirdek reaksiyonlarinda çok büyük enerji açiga çikmasi fisyon ve füzyon tepkimeleriyle gerçeklesir. FiSYON (Çekirdek Bölünmesi) Uranyum ya da plütonyum çekirdegi gibi agir bir atom çekirdeginin hemen hemen esit kütleli iki parçaya bölünmesi. Çekirdek bölünmesinde çok büyük miktarda enerji açiga çikar. Dogada geçerli temel ilkelerden biri, her sistemin, engelleyici bir etki bulunmadigi sürece, potansiyel enerjisinin en alçak düzeyde olacagi biçimi alacagini öngörür. Örnegin,bir dagin tepesinde bulunan su,engellenmedigi sürece, asagi dogru akar Böylece potansiyel enerjisi giderek azalir ve kinetik enerjiye dönüsür. 1905’ de Einstein, enerji ve kütlenin ayni fiziksel niceligin farkli görünümleri oldugu ve birbirlerine dönüsebilecegini ortaya koydu. Bir agir elementin (atom numarasi demirinkinden daha yüksek olan elementler) atomunun çekirdegi iki parçaya bölünürse, olusacak iki çekirdegin kütlelerinin toplami, bölünen çekirdegin kütlesinden daha küçük olur ; bir baska deyimle iki çekirdekten olusan yeni sistem daha az enerjiye sahiptir (aradaki kütle farki, bölünme sirasinda enerji olarak açiga çikar). Bir çekirdek, yine de hemen bölünüp iki parçaya ayrilmaz. Bunun nedeni çekirdegi olusturan nükleonlar(protonlar ve nötronlar)arasindaki etkilesimi olusturan iki tür kuvvet arasindaki büyük nitelik farkidir. Protonlar ve nötronlar arasinda etkiyen ve çok kisa erimli bir çekme kuvveti olan çekirdek kuvvetiyle yalnizca protonlar arasinda etkiyen daha uzun erimli elektrostatik (Coulomb) itme kuvveti, çekirdek bölünmesinin gerçeklesebilmesi için açilmasi gereken bir potansiyel duvari olusmasina yol açar. Önüne set çekilen suyun asagi dogru akamamasina benzeyen bu olguda, açilmasi gereken bu potansiyel duvarina (bölünmeye ugrayabilmesi için çekirdege verilmesi gereken ek enerjiye)“bölünme engeli” denir. Periyodik tabloda yukari dogru çikildikça, bir baska deyimle daha agir elementlere dogru gidildikçe bu engel alçaldigindan, agir çekirdeklerin bölünmesi daha kolay gerçeklesebilir. Bir çekirdegin bölünmeye ugramasi iki yolla gerçeklesebilir. Suyun asagi akmasini engelleyen duvarda bir delik açilmasina benzetilebilecek olan “kendiliginden çekirdek bölünmesi” olayi, dogada kendiliginden ama çok seyrek olarak gerçeklesir. Bölünme için gereken ek enerjinin çekirdege dogrudan, örnegin çekirdegin somuracagi bir nötron araciligiyla verilmesi yoluyla gerçeklestirilebilen bölünme ise,suyun düzeyinin,önündeki seti asabilecek biçimde biraz yükseltilmesine benzetilebilir. Bu tür bölünme,nötron somurulmasiyla saglanabilecegi gibi,baka parçaciklarin (örnek: proton, alfa parçacigi, gama isini) somurulmasi yoluyla da gerçeklesebilir. Çekirdek bölünmesinde yer alan olaylar dizisi alti asamada ele alinabilir. Agir çekirdek, bir parçacik (örnek: bir nötron) somurarak ek enerji alir, bu da çekirdegin biçiminde hizli degismelere yol açar . asama). Bu titresimler sonucunda,çekirdek, adi verilen uzam?? bir biçim alir . (2. asama). Bu asamada çekirdekteki kuvvetler geçici bir denge durumundadir ; çekirdek eger biraz büzülürse,bölünmez ve fazla enerjisinin, örnegin gama isinini salarak giderip özgün durumuna dönebilir ; ama eger çekirdek biraz daha uzarsa, ikiye ayrilir . (3. asama).Sonuçta,“bölünme parçalari” adi verilen iki çekirdek ortaya çikar. Ayrica birkaç nötronda salinabilir. Ikisi de pozitif yüklü olduklarindan birbirlerinden hizla uzaklasan bölünme parçalari, önemli düzeyde enerji fazlasi içerirler ve ilkin “gecikmesiz nötron” olarak adlandirilan nötronlar salarak . (4. asama), daha sonradan gecikmesiz gama isinlari salarak. (5. asama) bu enerjinin büyük bölümünü disari verirler. Bu asamalarda salinan nötronlari ve gama isinlarinin “gecikmesiz”olarak adlandirilmasi, bunlari, daha sonra ortaya çikanlardan ayirt edebilecek içindir. Ortaya çikan iki çekirdek, ilk uyarimdan gama isini salinmasina degin geçen yaklasik 10 saniyelik süreden sonra, durgunluga erisirler. “Çekirdek bölünmesi” ürünü adi verilen bu çekirdekler, radyoaktif bozunum yoluyla gama ve beta isinlari ile gecikmis nötronlar salarak, birkaç saniye ile birkaç yil arasinda degisen bir süre içinde, karalim izotoplara dönüsürler . (6.asama). Çekirdek bölünmesi, agir çekirdege gerekli enerji fazlasini verebilen herhangi bir parçacik yardimiyla gerçeklestirilebilir. Pozitif yüklü çekirdege en kolay girebilen parçacilar, elektrik yükü tasiyan nötronlardir. Bölünmenin enerji açiga çikaran bir süreç olmasinin nedeni ise,bölünmede ortaya çikan gecikmesiz nötronlardir, çekirdeklere girerek yeni bölünmelere yol açarlar. Böylece bir kez baslatilan bölünme süreci kesintisiz sürebilir. Bu süreç zincirleme tepkime olarak adlandirilir. Bir uranyum –235 çekirdeginin bir asil nötron somurarak bölünmesinden ortalama olarak yaklasik 2,5 nötron ortaya çikar. Bunlarin ancak bir bölümü yeni çekirdek bölünmelerine yol açarlar. Bir bölünmede açiga çikan nötronlarin yeni bölünmelere yol açanlarinin ortalama sayisina “çogalma çarpani” adi verilir. Zincirleme tepkimenin olusabilmesi için çogalma çarpaninin 1’ den büyük olmasi gerekir. Eger bu sayi 1’ den epeyce büyükse (örnek: 2 ise), çekirdek bölünmelerinin sayisi yaklasik her 10 saniyede ikiye katlanir ve bir nükleer patlama ortaya çikar ; bu, atom bombasinin temelini olusturur. Çekirdek enerjisinin denetimli olarak elde edildigi nükleer reaktörlerde ise, bölünmede ortaya çikan nötronlardan ancak bir bölümünün yeni çekirdek bölünmelerine yol açmasini saglayan ve böylece çogalma çarpanini 1 dolayinda tutan yavaslaticilar kullanilir. Çekirdek bölünmesinin temel önemi,bölünmede ortaya çikan çok büyük miktardaki enerjidir. Bir çekirdegin bölünmesinde yaklasik 2.10 EV’luk (elektro voltluk) enerji açiga çikar ; bu, 1 gram uranyum –235’ ten, bölünme yoluyla elde edilebilecek enerjinin 20.000 kilovat-saat dolayinda olmasi anlamina gelir. Çekirdek bölünmesi,büyük ölçekli enerji açiga çikaran üç tür çekirdek tepkimesinden biridir. Öteki iki tepkime türü, radyoaktif bozunum ve çekirdek kaymasidir. Bölünme enerjisinden, elektrik üretiminde, tip, sanayi ve baska alanlarda radyoaktif izotoplarin elde edilmesinde genis ölçüde yararlanilmaktadir. Çekirdek bölünmesi, atom ve nötron bombalarinda açiga çikan çok büyük enerjininde kaynagini olusturur. Bohr ve Wheeler’ in arastirmalari, uranyumda gözlenen çekirdek bölünmesinin, dogada bol olarak bulunan uranyum –238’de degil, dogal uranyumun ancak yüzde 0,7’ sini olusturan uranyum –235 izotopunda gerçeklestigini belirledi ;bu bulgu sonradan deneysel olarak dogrulandi. Uranyum –235 yani sira, plütonyum –239 ve uranyum –233’ ün bölünme tepkimesine girebildikleri daha sonra belirlendi. FÜZYON (Çekirdek Kaynamasi) Hafif elementlerin atom çekirdeklerinin daha agir bir elementin çekirdegini olusturmak üzere birlesmesi. Birlesen çekirdeklerin, küçük atom numarali elementlerin çekirdekleri olmasi durumunda, önemli ölçüde enerji açiga çikar. Çekirdek kaynamasi yoluyla enerji üretimine göre çesitli üstünlükleri vardir. Çekirdek kaynamasi ürünleri gibi radyoaktif olmadiklarindan, çevreye zararli etkide bulunmazlar. Ayrica, çekirdek kaynamasinda kullanilacak temel yakit olan döteryum, çekirdek birlesmesinde kullanilan yakitlara göre daha boldur. Uzmanlar çekirdek kaynamasindan enerji üretimine iliskin teknik güçlüklerin azalmasi için daha yillar gerekecegi kanisindadirlar. Çekirdek kaynamalari genel olarak iki türe ayrilir. Birinci türden çekirdek kaynamasinda, hafif çekirdeklerdeki proton ve nötronlar, yeni bir gruplasmayla daha agir çekirdegi olustururlar. Örnegin, 2 tane döteryum (döteryumun, yani hidrojen-2’ nin bir protonla bir nötrondan olusan çekirdegi) kaynayarak bir helyum-3 çekirdegi olusturur ve bir nötron açiga çikar. Ya da yine 2 tane döteryum kaynayarak bir triton (trityumun, yani hidrojen-3’ ün bir protonla 2 nötrondan olusan çekirdegi) olusturur ve 1 proton açiga çikar. Bu tepkimelerin birincisinde 3,3 milyon elektron volt (MeV), ikincisinde ise 4 MeV’ luk bir enerji açiga çikar. Bu 1 gr döteryumdaki çekirdeklerin tümünün kaynayarak helyum-3 olusturmasi durumunda ortaya çikacak enerjinin 22.000 kW-sa dolayinda olacagi anlamina gelir. Ikinci türden çekirdek kaynamasinda protonlar ile nötronlarin birbirlerine dönüsmesi söz konusudur. Bu türden tepkimeye örnek olarak 2 hidrojen çekirdeginin (bir baska deyimle 2 protonun) kaynayarak bir döteryum çekirdegi olusturmasi ve bir pozitron (pozitif elektron) ile bir nötronun açiga çikmasidir. Burada, tepkimeye giren protonlardan bir tanesi nötrona dönüsürken, bir proton ile nötron olusmaktadir. Kaynama tepkimesi ancak iki çekirdegin, birbirlerine, aralarindaki uzaklik 10 cm olacak kadar yaklasmasiyla gerçeklesebilir. Çok kisa verimli olan çekirdek kuvvetlerinin her ikisi de pozitif yüklü olan çekirdekler arasindaki elektrostatik itme kuvvetini yenebilmesi ancak böylece olanakli olur. Bu itme kuvvetinin çekirdeklerin birbirlerine yaklasmalarini engellemedeki etkinligi nedeniyle, denetimli çekirdek kay-namasi, ancak elektriksel yükü en küçük olan döteryum ve trityum çekirdekleri için söz konusudur. Denetimli isi veren kaynama tepkimeleri döteryumdan ya da döteryum-trityum karisimindan olusan bir plazmayi (pozitif yüklü çekirdekler ile elektronlardan olusan gaz) milyonlarca Kelvin dereceli bir sicakliga yükseltmekle gerçeklestirilebilir.Böylesine yüksek bir sicaklikta plazma, kendisini olusturan parçaciklarin isi enerjisiyle tepkimeye girer. Bu enerji, tepkimenin kendi kendine sürmesini saglamaya yeterlidir ve bu tepkimeden elektrik enerjisi elde edilir. Böyle bir zincirleme tepkimenin olusabilmesi için, tepkimeye giren sistenin kapali bir hacimde sinirlanmasi gereklidir ; ama böylesine yüksek sicakliklara dayanikli bir yapi malzemesi bugüne degin gelistirilememistir. 1989’ da, elektrokimyasal bir pil içinde düsük sicaklik ve basinç kosullarinda çekirdek kaynamasi tepkimesinin gerçeklestirildigi öne sürülmüs, ama soguk füzyon olarak adlandirilan bu olgu, henüz kanitlanamayan bir iddia olarak kalmistir. ÇEK?RDEK REKS?YONLARIYLA K?MYASAL REAKS?YONLAR ARASINDAKI TEMEL FARKLAR 1. Çekirdek reaksiyonlarinda çok büyük miktarda enerji çikar. 1. Kimyasal reaksiyonlarda ortamdan isi alir veya verir. 2. Maddenin kimyasal haline baglidir. 2. Maddenin fiziksel haline baglidir. 3. Füzyon tepkimelerini baslatmak için yüksek enerji gerekirken, fisyon tepkimeleri için böyle bir ihtiyaç yoktur. 3. Ekzotermik tepkimeleri genellikle kendiliginden gerçeklesen tepkimelerdir. Endotermik tepkimeler disardan isi alarak gerçeklesen tepkimelerdir. 4. Fisyon ve füzyon gerçeklestigi ortama enerji verir. 4. Ekzotermik gerçeklestigi kabin sicakligini arttirirken, endotermik sicakligini azaltir. 5. Füzyon tepkimesinin aktiflesme enerjisi > Fisyon tepkimesinin aktiflesme enejisi 6. Endotermik tepkimenin ileri aktiflesme enerjisi > Ekzotermik tepkimenin geri aktiflesme enerjisi __________________
__________________
 |
|
|
|
|
04-22-2007
|
#4 |
Soslar Ve çeşitleri
Arkadaşlar bu benim yıllık ödevimdi bulduklarımı sizle paylaşmak istedim SOSLAR ve SOS ÇEŞİTLERİ Domates püresi, domatesin özüdür ve safi domatestir. Buna göre bir yemeğin salçası ise domates püresi, birtakım baharatlar, su ve sebzelerin bir araya gelmesiyle oluşur. Anadolu'da torbalarda süzdürülen domates püresi, günümüzde konserve olarak kullanılmaktadır. Örnek: Tas kebabı nasıl pişer ve içinde neler vardır? Tas kebabı için tencerede yağ kızdırılır, etler kavrulur, soğan ilâve edilerek unla kavrulur, domates püresi, birkaç sivri biber, birkaç havuç parçası ilâve edilir ve iki parmak taşacak şekilde su konulup kaynatılır. Üzerinde biriken köpük alındıktan sonra içine maydanoz kökü, tuz ve taze domates parçalan ilave edilerek pişmeye bırakılır. Pişen etler kevgir ile salçasından çıkartılarak diğer tencereye alınır, geride kalan et suyu, etlerin üzerine süzdürülür. Süzgeçte kalan sebzeler ezilerek etlerin üzerinden geçirilir, bir kez kaynatılıp tat ve lezzeti kontrol edildikten sonra servis yapılır. İşte buna salça veya o yemeğin salçası (yani sosu) denir. Yemekle birlikte sosu da servis yapılır. Çünkü Türkler yemeğin salçasının bol olmasını isterler, bunun sebeplerinden biri de Türklerin çok ekmek tüketmesidir. Genel olarak Türk yemeklerinin malzemelerini şöyle sıralayabiliriz: Başta soğan gelir, Türk Mutfağında hemen her yemeğin içine soğan girmektedir. Türklerin en büyük besin kaynağı ekmek, bunun katığı ise taze veya kuru soğandır. Soğandan sonra en çok kullanılan diğer malzemeler şöyle sıralanabilir domates, taze biber, maydanoz, havuç, un, yağ, kuzu ya da koyun etleri, tuz ve baharatlar vs. pek çok yemeğimiz bu malzemelerle pişmektedir. Türk Mutfağı'nda pişen yemeklere ayrıca katkı maddeleri konulmaz, yemekler kendilerine has lezzeti ihtiva ederler. Mutfağımıza hardal, ketçap, soya sosu, arı sos, çok sonradan girmiştir. Türk yemeklerinden pilav, çeşitlerinin çokluğu ile dünyada ilk sırada yer alır. 105 çeşit pilav mevcuttur. Pirinç ve bulgurdan yapılan pilavlar ya ana yemekle birlikte yenilir ya da pilav ayrıca yenir, istenirken," Pilav, bol salçalı olsun" veya " Pilav, fasulyeli ve salçası bol olsun" denilir. Hatta talaş kebabı, çok yerde üzerine salça dökülerek servis yapılır oysa salçanın kebabın yanında verilmesi daha uygundur. Miyane ilk kez Türkler tarafından icat edilmiştir. Fransız aşçı Lui, miyaneye et suyu, süt ilâvesi ile beşamel sosu yapıp bu yemeği dünya mutfaklarına aktarmıştır. Türk Mutfağı elbette ki sos yönünden zengin değildir. Bu belirttiğimiz soslar, Türk Mutfağı'na girmiş, kendilerini kabul ettirmişlerdir ve bunlar dünya mutfaklarında çok tanınan soslardır. SOSLAR Beşamel Sos Malzemeler : 3 çorba kaşığı yağ 6 çorba kaşığı elenmiş un 2 su bardağı süt ( kaynatılmış sonra ılıtılmış) Hazırlanışı : Yağı kalın tabanlı bir tencerede hafif ateşte eritin. Unu ilave edip, karıştırın. Birkaç dakika, yine hafif ateşte, rengi değişmeden pişirin. Isıtılmış sütü azar azar ilave edip pürüzsüz bir karışım elde edinceye kadar çırpma teliyle ya da tahta bir kaşıkla karıştırın. Yaklaşık 30 dakika pişirin. Bu sürenin sonunda sosu tel süzgeçten geçirin. hemen servise koyun. NOT: basemel sos beyaz salçalar gurubndandır. beyaz etlerin yanında yakışır. Sosu hemen kullanmayıp bir kenara kaldıracak olursanız, soğumaya başladığında üstünde bir kabuk oluşur. Üstünün kabuk bağlamaması için üzerini, ayrıca eritilmiş yağdan ince bir tabaka ile kaplayın. Domates Sos Malzemesi : 2 çay kaşığı yağ 1 küçük soğan (iri doğranmış) 1 küçük havuç (kazınıp, doğranmış) 5 çorba kaşığı kereviz yaprağı 1/2 defne yaprağı 1/2 çay kaşığı kuru kekik 4 çay kaşığı un 500 gr. kon kase domates 1, 1/2 su bardağı et suyu 1/2 diş sarımsak 1/2 çay kaşığı tuz taze çekilmiş karabiber Hazırlanışı : Önce et suyunu kaynatın. Ocağı kısıp, et suyunu sıcak olarak saklayın. Yağı küçük bir kapta eritin. Soğan, havuç, kereviz, defne yaprağı ve kekik dalını ilave edip, sebzeler hafifçe renk alıncaya kadar sote edin. Unu katıp, rengi hafifçe değişip, kumlu bir doku oluşuncaya kadar pişirin. Domatesi ilave edin. Domatesler suyunu verip tekrar çekinceye kadar ağır ateşte pişirin. Kaynar et suyunu azar azar ilave edip, kaynayıncaya kadar karıştırın. Sarmısağı katın. Tuzunu ve biberini koyun. Ağır ateşte yaklaşık 30 dakika pişirin. Bu sürenin sonunda sosun tuzunu ve biberini kontrol edin. Gerekiyorsa tuz ve biber ilave edin. Sos pişince, tel süzgeçten geçirin. Bu sos makarna,spagetti, ravyoli ve benzeri hamurişleri, ayrıca et, balık ve birçok yiyeceğin yanında sunulabilecek temel bir sostur. Mayonez Sos Malzemeler: 2 yumurta sarısı, 2 çay kaşığı sirke, 1/2 çay kaşığı tuz, Beyaz biber, 1/4 çay kaşığı hardal, 1 su bardağı zeytinyağı, 1 çay kaşığı kaynar su Yapılışı: Yumurta sarısı, sirke, tuz, beyazbiber(isteğe bağlı) ve hardalı paslanmaz çelik, porselen ya da cam bir kapta tercihen telle yada bir spatulayla iyice karıştırın!!! hep aynı yöne, asla ters karıştırmayın... Zeytinyağını bir sicim gibi akıtıp, telle sürekli çırparak yada tahta spatulayla sürekli karıştırarak, azar azar sos iyice bağlanıncaya kadar yedirin. Kalan zeytinyağını telle sürekli çırpmaya devam ederek bitinceye kadar sosa devam edin. 1 çay kaşığı Kaynar suyu ilave edip iyice karıştırın, tuz ve karabiberini kontrol edin. NOT: mayoneziniz bozuldu ise kurtarma metodu!!! küçük teflon bir tavaya yada sahana bozulan mayonesi alınız. hafif ateşe koyunuz en kısına.aynı yöne karıştırmaya devam ediniz. taki sos toplanana kadar. dikkat edin çok kızmayacak tava. yumurtalar da pişme amerisi olmamalı.hiffi sıcaklıkta sosun toparlanması lazım. zor bir yapım. en kolayı hazır mayonez almak patates salatalarında,kızartmalarında, tavuklu sandviclerde v.s. kullanılır... afiyet olsun Bolonez Sauce malzemeler: 100 gram margarin 250 gram yağsız dana kıyması 20 gram rendelenmiş soğan 1 Diş ince kıyılmış sarımsak 400 gram rendelenmiş domates 4 Adet ince dilimlenmiş çarliston biber ½ Çorba kaşığı tuz 1 Adet defne yaprağı 45 ml Domates sosu (1 çay fincanı) YAPILIŞI Margarini bir tavada kızdırın.Yağ kızınca kıymayı ilave edip rendelenmiş soğan ve sarımsak’ı ekleyip 5 dk sürekli karıştırarak kavurun.Domates ve çarliston biberleride katarak bir taşım kaynatın.Ateşi kısın,15 dk daha pişirip,içine tuz,karabiber,ve defne yaprağı ilave edin.Önceden hazırlanan domates sosunu katın.Kısık ateşte oldukça koyu kıvamlı bir sos elde edinceye kadar pişirip ateşten alın.Servise hazır hale gelmiştir Milanez Sauce malzemeler: 50 gram margarin 200 gram ince doğranmış mantar 100 gram dana janbon 200 gram domates 1 Çay kaşığı karabiber ½ ince kıyılmış maydanoz 1 Çay kaşığı tuz YAPILIŞI Margarini derin bir tavada eritin.Yağ kızınca mantarları ilave edip rengi biraz dönünceye kadar sote edin.Dana janbonu,domatesi ekleyin.Sosu bir taşım kaynatıp ateşi kısın.Kısık ateştekoyu kıvamlı bir sos elde edinceye kadar yaklaşık 10 dk pişirin.Tuz ve karabiberini ekleyip,ince kıyılmış maydanozuda ekleyerek servis yapınız Napoliten Sauce Malzemeler: 50 gram margarin 400 gram domates 5 gram sarımsak 3 Adet çarliston biber dilimlenmiş 500 ml domates sos 1 bağ maydanoz ince kıyılmış 1 Çay kaşığı tuz 1 Çay kaşığı karabiber YAPILIŞI Margarini bir tencerede kızdırın.Yağ kızınca domatesleri ilave edip 1 dk karıştırın.Sarımsak’ı ve çarliston biberi ekleyerek 5 dk karıştırın.Domates sosunu ekleyin.Tuz ve karabiberi ilave edip bir taşım kaynatın.Ateşi kısın.Kısık ateşte oldukça koyu bir sos elde edinceye kadar pişirip ateşten alın.İnce kıyılmış maydanozu üzerine serpip servise sunun Vinegret Sauce Malzemeler: 200 ml sirke 700 ml zeytinyağı 75 gram ince kıyılmış soğan 50 gram ince kıyılmış kapari 1 Çimdik tuz 1 Çimdik karabiber ¼ Kıyılmış maydanoz 1 Çay kaşığı toz hardal YAPILIŞI ir kapta sirke ve zeytinyağını karıştırınız.Sırasıyla her biri ince kıyılmış olan soğan,kapari ve maydanozu karıştırarak,tuz,karabiber ve toz hardalı ilave edip sosu tamamlayın.Servis edebilirsiniz. NOT :bu sos makarna ve salatalarda kullanılır. Acılı Portakal Sauce Malzemeler 2 Çorba kaşığı rendelenmiş portakal kabuğu 6 Çorba kaşığı portakal suyu 2 Adet kıyılmış acı kırmızı biber 1 Çorba kaşığı biber salçası ½ Su bardağı zeytinyağı Hazırlanışı Derin bir kabın içerisinde tüm malzemeleri karıştırın Acılı Sauce Malzemeler 300 gr soyulmuş domates 5 adet fesleğen yaprağı 2 adet acı kırmızı biber 3 diş sarmısak tuz Hazırlanışı Sarmısakla kırmızı biberi ince kıyıp, ateşte koyup biraz soldurun. Fesleğen yaprakları ile domatesleri de ince kıyıp buna ilave edilin. Tuzunu ekleyip tencereyi kapatın. 15 dk kadar pişirin. Bu zaman sonunda sos hala çok sıvı ise,tekrar kapaksız olarak ateşe koyun. Tam kıvamına gelince bir kaşık saf zeytinyağı ekleyin. Bu sosu makarnanın için kullanabilirsiniz Burgunyon Sauce Malzemeler 4-5 kişilik 1 tatlı kaşığı margarin 1 küçük ince doğranmış soğan 2 dal maydanoz ¼ defne yaprağı 10 adet tane karabiber 1 çay kaşığı kekik 1 çorba kaşığı tereyağ 1 çorba kaşığı un 75 cl. Burgunyon şarap yada kırmızı şarap Hazırlanışı Margarini, soğanı, karabiberi, defne yaprağını ve kekiği küçük bir kaba koyup orta ateşte 2-3 dakika sote yapıp, şarabı ekleyin. Ağır ağır kaynatın ve şarabın yarısını çektirin. Küçük bir kapta tereyağı ve unu karıştırın, kaynamış şaraba ekleyin. İyice karıştırın ve 2-3 dakika daha kaynattıktan sonra ateşten alın ve süzün. Varsa birkaç damla tabasco ya da biber ilave ediniz. Elma Sauce Malzemeler 6 kişilik 7 adet orta boy elma (golden) 1 su bardağı toz şeker ½ su bardağı beyaz şarap 1 çorba kaşığı tereyağ Hazırlanışı Elmaları dörde bölün, soyun ve çekirdeklerini çıkarın. Bir tencereye elmaları, şarabı koyun orta ateşte 5 dakiak kaynatıp şekeri ekleyin. 1-2 defa karıştırıp kapağını yine kapayın. Elmalar pişene kadar 15-20 dakika pişirin. Elmanın içinde az miktarda su kalmalıdır.Sonra bir süzgeçten yada püre makinasından geçirin. Tereyağını hafif kızartın ve içine ekleyin Ançuez Sauce Malzemeler : 900 ml. beşamel sos 3-4 çorba kaşığı ançuez esansı (veya 2 çorba kaşığı ezmesi) 50 gr. yağ 100 ml. krema taze çekilmiş karabiber toz kırmızıbiber tuz Yapılışı Sıcak beşamel sosa ançuez esansını veya ezmesini ekleyip karıştırın. Yağı ve kremayı ilave edip, karıştırın. Tuz ve karabiberini kontrol edin. Biraz toz kırmızıbiber katarak sosu tamamlayın. İnce bir süzgeçten geçirip süzün. *Bu sos ızgara balıkların yanında servis edilebilir Avcı Sauce Malzemeler : 125 gr. yağ 200 gr. mantar (dilimlenmiş) 50 gr. arpacık soğanı (ince kıyılmış) 250 gr. çiğ konkase domates 1 çay kaşığı ince kıyılmış tarhun otu 200 ml. sek beyaz şarap 1 lt. dömi glas taze çekilmiş karabiber tuz Yapılışı Yağı derin bir tavada eritin. Mantarları atıp biraz sote edin. Arpacık soğanlarını ilave edin ve 2-3 dakika kısık ateşte pişirin. Çiğ konkase domatesi, tarhun otunu ve beyaz şarabı katın. Tavadaki karışımı yarı yarıya kalıncaya kadar çektirin. Dömi glası ilave edin ve kısık ateşte uygun kıvama gelinceye kadar pişirin. Oluşan kefi alın. Tuz ve karabiberini ilave edin. Hardal Sauce Malzemeler : 1 çorba kaşığı tereyağ 1 su bardağı krema 1.5 çorba kaşığı un 1 çorba kaşığı hardal 1 diş sarımsak 1 limon suyu Karabiber Tuz Yapılışı Orta boy bir tencerede yağı kızdırın. Sarımsağı koyup ara sıra karıştırarak kızartın. Tencereyi ateşten alıp un, biber ve tuzu ekleyip karıştırarak pürtüksüz hale getirin. Yavaş yavaş önce kremayı, sonra da hardalı ekleyip karışıma iyice yedirin. Tencereyi kısık ateşe oturtup devamlı karıştırarak kaynatmadan, koyu ve pürtüksüz olana kadar pişirin. Ateşten alıp limon suyunu ekleyip karıştırın. Sosu ısıtılmış sosluğa koyup servis edin. Krem Sauce Malzemeler 800 ml. beşamel sos 50 gr. yağ 200 ml. krema beyazbiber tuz Yapılışı Sıcak beşamel sosa yağ ve kremayı ekleyin. İyice karıştırın. Sosu kaynatmadan ısıtın. Tuz ve biberini kontrol edin. İnce bir süzgeçten geçirip süzün. *Bu sos poşe balık ve haşlanmış sebzelerle birlikte servis edilebilir. Mantar Sauce Malzemeler 125 gr. yağ 200 gr. mantar (dilimlenmiş) 200 ml. sek beyaz şarap 1 lt. dömi glas taze çekilmiş karabiber tuz Yapılışı Yağın 75 gramını bir tavada eritin. Mantarları atıp renk aldırmadan biraz sote edin. Beyaz şarabı ekleyin ve tavadaki karışımın 2/3'ü kalıncaya kadar çektirin. Dömi glası ilave edin ve sosu kısık ateşte uygun kıvama gelinceye kadar çektirmeye devam edin. Oluşan kefi alın ve ateşi söndürün. Kalan yağı ekleyin. Tuz ve karabiberini kontrol edin. *Bu sos ızgara veya sote sığır etlerinin yanında servis edilebilir. Beyaz Tavuk Sauce Malzemeler 4-6 kişilik 2 ½ su bardağı kaynar tavuk suyu 1 kahve fincanı un 1 çorba kaşığı margarin az tuz Hazırlanışı Bir tencereye yağı koyup eritin, orta ateşte unu ekleyin ve karıştırarak 3 dakika kavurun ateşten alın. Tuzu ekleyin, beş dakika dinlendirin. Sonra karıştırarak tavuk suyunu yedirin. Orta ateşte karıştırarak kaynatın, ağır ateşte zaman zaman karıştırarak on dakika pişirin. Süzdükten sonra kullanın. Kapari Sauce Malzemeler 8-10 kişilik ½ su bardağı soğuk et suyu 2 su bardağı kaynar et suyu 1 kahve fincanı un 1 kahve fincanı ince kıyılmış kapari 1 çorba kaşığı tereyağ az tuz Hazırlanışı Küçük bir tencerede tuzu, unu ve soğuk et suyunu iyice karıştırıp 5 dakika bekletin. Sonra bir çırpma teli ile karıştırarak kaynar et suyunu yedirin. Orta ateşte 5-6 dakika kaynatıp ateşten alın. Bir süzgeçten süzdürün, tereyağ ile kapariyi karıştırın. Servise hazır Terbiye Sauce Malzemeler *6 Adet orta boy tavuk göğsü veya 6 adet tavuk budu için: 3 yemek kaşığı sıvıyağ 1 adet orta boy soğan (çok ince rendelenmiş veya robotta çekilmiş) 3 yemek kaşığı kayısı reçeli (ezilmemiş olacak) (veya 2 yemek kaşığı bal) 3 yemek kaşığı ketçap (veya 1,5 yemek kaşığı domates salçası) 3 yemek kaşığı soya sosu 1 adet limonun suyu 1 çay kaşığı tuz 1 çay kaşığı karabiber Yapılışı Derin ve yayvan bir karıştırma kabına tüm sos malzemelerini boşaltıp, çatalla iyice çirpin. Sos kivamina gelince bir süre dinlendirin. *Tavuklari izgara/barbekü yapacaginiz zaman,önce bu sosa iyice bulayip pisirirseniz,yemeginiz cok daha lezzetli olacaktir. *1 çay kaşığı köri baharatı da ilave edebilirsiniz, özellikle tavuğa çok yakışır. Acili Harissa Ortadogu Sosu Malzemeler: 3 yemek kaşığı hakiki zeytinyağı-sızma 1 iri kırmızı soğan (minicik küp küp doğranmış) 1 iri bas sarımsak (cok ince doğranmış) 3-4 adet közlenmiş,soyulmuş,çekirdek ve kabukları çıkartılmış taze etli kırmızı biber 3 adet güneşte kurutulmuş ve ilik suda 1 saat bekletilmiş domates-veya domatesleri ikiye kesin ve 120 C derece./230F ısıtılmış fırında ,tuz+karabiber=zeytinyağı ile iyice karıştırıp 5 saat gibi pişirin) cay kasığı ucu ile toz tarçın ½ tatlı kasığı ince acı toz biber-cayenne cok az Hint safranı-turmerik bir cimdik toz karanfil tuz taze çekilmiş karabiber taze kekik-1 yemek kasığı dolusu veya 1 tatlı kaşığı dolusu kuru kekik taze doğranmış nane yaprakları Yapilisi: Zeytinyağında soğan+sarımsağı tahta kasıkla karıştırın,sote edin.Soğanlar şeffaf hale gelecektir.Bu orta ateş üstünde 5-6 dakika sürer.Sonra soğumaya bırakın.Soğuduktan sonra hepsini robota atin ve iyice karıştırın . *Bu sosu sandviçlere,etlere,sebzelere de kullanabilirsiniz.Ancak, öncelikle balık sosudur Remulad Sauce Malzemeler: 375 ml. mayonez 3 yemek kaşığı dolusu incecik küp küp kıyılmış,mini kornişon tursu 2 yemek kaşığı kadar kıyılmış maydanoz 1 yemek kaşığı kıyılmış taze taragon otu 1 tatlı kaşığı dijon hardal 2 yemek kaşığı dolusu kıyılmış kapari 3 diş kıyılmış,ezilmiş sarımsak 1 adet kıyılmış ançuez konserve filetosu-küçük cok az, acili sos Yapılışı Malzemelerin hepsini iyice karıştırın ve servis yapmadan önce, mutlaka 2 saat buzdolabında ağzı kapalı bekletin. *Deniz ürünleri,sebzelerle,sandviçlerle sunulur. Acılı Meksika Dip Sauce Malzemeler Fasulye konservesi ya da haşlanmış kuru fasulye ince kıyılmış yeşil biber küçük küplere kesilmiş domates bol acısı ve kimyon. Yapılışı Tüm malzeme karıştırılır. Isıtılır. Sıcak olarak mısır cipsi yanında servis yapılır Peynirli Dip Malzemeler: Yarım kilo yoğurt Kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir Yarım demet maydanoz 5 diş dövülmüş sarımsak Yapılışı Yoğurt, plastik bir süzgeçte 2 saat kadar süzülür. Maydanoz ince kıyılır. Beyaz peynirin suda tuzu çıkartılıp sonra çatalla ezilir. Tümü karıştırılır. *Kızarmış ekmeğin üzerine sürülerek servis yapılır. Bezelyeli Makarna Sauce MALZEMELER 1 küçük teneke bezelye(karışık da olabilir) 1 kutu hazır soyulmuş domates 1 adet soğan 1 adet kırmızı dolmalık biber 1 diş sarımsak 1,5 yemek kaşığı domates salçası 1 tatlı kaşığı biber salçası biraz tuz ve karabiber margarin veya zeytinyağı HAZIRLANIŞI Önce küçük küçük doğranmış soğanı biraz margarinde veya zeytinyağında pembeleşinceye kadar kavurun. Sonra küçük küçük doğranmış kırmızı dolmalık biberi ve sarımsağı içine atıp birlikte kavurun. Suyunu süzdüğünüz bezelyeleri de içine ilave edin. 1,5 yemek kaşığından biraz fazla olan domates salçasını ve 1 tatlı kaşığı biber salçasını da içine ilave edin. Sonra tenekede hazır soyulmuş domatesleri doğrayıp suyu ile birlikte içine ilave edin. Birazcık tuz ve karabiber atın ve biraz karıştırın eğer suyu azsa biraz ılık su ilave edin sonra tencere/tava kapağını kapatın ve altını açarak pişmeye bırakın.Piştikten sonra alın ve sıcak olarak makarna üzerinde servis edin. Püf Nokta: Düdük makarna üzerinde daha güzel olur ve zeytinyağı kullanırsanız daha lezzetli,sağlıklı olur Şaraplı Sauce HAZIRLAMA SÜRESİ: 10 dk Malzemeler: *Yarım çay bardağı zeytinyağı *5 diş sarımsak *1 su bardağı hardal *Yarım limonun suyu *Yarım su bardağı beyaz şarap *Tuz, karabiber Hazırlanışı: * Sarımsakları ince dilimleyin. Zeytinyağını tavada ısıtıp sarımsakları pembeleştirin ve tavayı ateşten alın. * Hardalı sarımsağın üzerine ekleyip karıştırın. Karışım özleştikten sonra beyaz şarabı ekleyip karıştırmaya devam edin. * Limon suyunu da ilave ettikten sonra tuz ve karabiberini ekleyip karıştırın. Servis yapın Tarator Sauce Malzemeler: *1 çay bardağı zeytinyağı *1 çay bardağı çekilmiş çamfıstığı *5 dilim bayat ekmek *1 su bardağı süt *4 diş sarımsak *Taze çekilmiş beyazbiber *Tuz Hazırlanışı: * Sarımsakları temizleyip ezin. Ekmeklerin kenarlarını kesip bir kasede sütle ıslatın. İyice karıştırarak pütürsüz bir karışım elde edin. Sürekli karıştırarak zeytinyağını ilave edin. Sarımsak, çekilmiş çamfıstığı, tuz, beyazbiberi ekleyip çırpmaya devam edin. Dilerseniz üzerine kırmızı toz biber serpip servis yapın Limon Sos HAZIRLAMA SÜRESİ: 10 dk Malzemeler: *Yarım litre zeytinyağı *1 su bardağı limon suyu *1 yumurta sarısı *1 tatlı kaşığı tozşeker *1 tatlı kaşığı tuz Hazırlanışı: * Yumurta sarısı ve limon suyunun üçte birini bir kâsede çırpın. Çırpmaya devam ederken zeytinyağını azar azar ekleyerek yedirin. * Kalan limon suyunu ekleyip çırpmaya devam edin. Tuz ve şekeri ekleyip servis yapın. Tartar sos HAZIRLAMA SÜRESİ: 30 dk Malzemeler *Yarım kg mayonez *10 kornişon turşu *3 diş sarımsak *50 gr kapari *2 haşlanmış yumurtanın beyazı *1 tutam maydanoz *2 limonun suyu *1 tatlı kaşığı tuz *1 tatlı kaşığı beyazbiber Hazırlanışı * Turşuları kıyın. Sarımsakları ezin. Kapari ve yumurta aklarını incecik doğrayın. * Kornişon turşu, sarımsak, kapari, yumurta, maydanoz, tuz, beyazbiber ve mayonezi bir kâsede karıştırın. Yoğun bir sos kıvamına gelinceye kadar limon suyunu ekleyip çırpın. Servis yapın. Yoğurt Sauce Malzemesi : 1 1/2 su bardağı süzme yoğurt 1 diş dövülmüş sarmısak 1/2 çay kaşığı tuz Beyazbiber Hazırlanışı : Süzme yoğurdu bir kaba aktarıp, sarmısak, tuz ve beyazbiberini ilave edin. Koyu krema kıvamı alıncaya kadar azar azar su ekleyerek telle çırpın, tuzunu ve biberini kontrol edin. Sauce Espagnole (İspanyol Sos) Malzemeler: 3 kg küçük kırılmış sığır kemiği 300 gr yağ 150 gr havuç 150 gr soğan 1 diş sarımsak 1 bağ maydanoz 200 gr domates salçası 175 gr un 5 lt su Hazırlanışı: Kemikler yağda kızartılır. Sebzeler ve un ilave edilerek pembeleşinceye kadar kavrulur. Salça ve 5 lt su ilave edilir. Maydanoz, sarımsak da konarak 4-5 saat kadar kaynatılır. Zaman zaman kontrol edilerek eksildikçe suyu tamamlanır. Etaminden süzülerek diğer sosların yapılmasında kullanılır. etamin=delikli bir kumaş. süzgeç işi görebilecek şeylerde olabilir. bu sos: çorbalarda çok leziz oluyor... Sauce Demi Glase Malzemeler: (yarım litre sos için) yarım litre İspanyol sos yarım litre et suyu Hazırlanışı: Her ikisi karıştırılıp yarı yarıya eksilene kadar kaynatılarak elde edilir. Bu sos yarı sert bir sostur. Soğutulup dolapta saklanır. Gerektikçe alınıp ısıtılır. Isıtılınca koyu kıvamlı bir hal alır ve sıcak olarak kullanılır. Kullanıldığı yerler: -Diğer sosların yapılışında -Koyu renkli etlerde Sauce Madere Malzemeler: (yarım litre sos için) yarım litre Demi Glase sos 5 cl Madere şarabı 15 gr tereyağı Hazırlanışı: Demi Glase sos ısıtılır. İçine Madere şarabı konarak bir taşım kaynatılır. Ateş söndürüldükten sonra tereyağı ilave edilerek karıştırılır. Kullanıldığı yerler: -Poşe yumurta -Sote ve fırın -Kümes hayvanları -Ciğer, dil, böbrek -Sote ve ızgara etler -Fırında kızarmış etler. Sauce Bordeliase Malzemeler: (25 cl sos için) 10 gr tereyağı 5-6 adet tane karabiber 1 küçük soğan 10 cl kırmızı bordo şarabı bir çimdik kimyon 30 cl Demi Glase sos Hazırlanışı: İnce kıyılmış soğan tereyağında kavrularak öldürülür. Karabiber ve kimyon ilave edilir. Şarapla birlikte kaynatılır. Şarap yarı yarıya azalınca diğer malzemeler konarak bir taşım daha kaynatılır. Kullanıldığı yerler: -Sote kahverengi etler -Izgara kahverengi etler Sauce Piquante Malzemeler: (30 cl sos için) 1 büyük soğan 10 cl sirke 50 gr kornişon turşusu 20 cl Demi Glase sos 10 gr tereyağı Hazırlanışı: İnce doğranmış soğan yağda öldürülür. İçine sirke konarak kaynatılır. Demi Glace sos ilave edilir. Bir müddet kaynatılır. Ocaktan indirilerek jülyen usulü doğranmış kornişon turşusu karıştırılır. Kullanıldığı yerler: -Fırında kızarmış etler -Sote etler -Izgara etler Sauce Velaute de Veau Malzemeler: (50 cl sos için) 50 cl dana et suyu 40 gr un 40 gr yağ Hazırlanışı: Yağ tavaya konarak un hafif pembeleşinceye kadar kavrulur. Etsuyu ilave edilerek çırpma teli ile devamlı karıştırılmak suretiyle kaynatılır. Yeteri kadar tuz konarak sos tamamlanır. Kullanıldığı yerler: -Diğer beyaz sosların yapılışında kullanılır. Sauce Allamende Malzemeler: (1 litre sos için) 20 cl mantar suyu 5 yumurta sarısı 50 cl soğuk dana et suyu 1 çay kaşığı karabiber 1 çorba kaşığı çorba limon suyu 100 cl Velaute sos 10 cl krema Hazırlanışı: Velaute sos hariç bütün diğer malzemeler bir kap içinde çırpma teli ile iyice çırpılarak karıştırılır. Üzerine Velaute sos ilave edilip devamlı karıştırılmak suretiyle kaynatılır. Sos boza kıvamına gelince krema ilave edilerek ateşten alınır. Kullanıldığı yerler: -Haşlama balıklar -Haşlama etler Sauce Velaute de Volaille Malzemeler: (50 cl sos için) 50 cl tavuk suyu 40 gr un 40 gr yağ Hazırlanışı: Yağ tavaya konarak un hafif pembeleşinceye kadar kavrulur. Tavuk suyu ilave edilir ve çırpma teli ile devamlı karıştırılarak kaynatılır. Yeteri kadar tuz konarak sos tamamlanır Kullanıldığı yerler: -Diğer sosların yapılmasında kullanılır Sauce Supireme Malzemeler: (20 cl sos için) 20 cl Velaute sos 5 cl krema 10 gr tereyağı Hazırlanışı: Velaute sos ısıtılır. Ateş kapandıktan sonra taze krema ve tereyağı konarak karıştırılır. Kullanıldığı yerler: -Haşlanmış kümes hayvanları Sauce Velaute de Poisson Malzemeler: (50 cl sos için) 50 cl balık suyu 40 gr un 40 gr tereyağı Hazırlanışı: Yağ tavaya konarak un hafif pembeleşinceye kadar kavrulur. Balık suyu devamlı çırpılarak konur ve yine devamlı çırpılarak kaynatılır. Yeteri kadar tuz konarak sos tamamlanır. Kullanıldığı yerler: -Diğer sosların yapılmasında Sauce Vin Blanc Malzemeler: (50 cl sos için) 50 cl balık Velaute 1 yumurta sarısı 3 çorba kaşığı krema 20 cl beyaz şarap Hazırlanışı: Beyaz şarap ısıtılır, krema ve yumurta sarısı karıştırılarak ilave edilir ve bu karışım balık Velaute içine ilave edilir. Kullanıldığı yerler: -Diğer sosların yapılmasında -Haşlanmış balıklar Sauce Aurora Malzemeler: (20 cl sos için) 20 cl krem sos...tarifi yukarda... 1 çorba kaşığı domates salçası Hazırlanışı: Krem sos hazırlanır. Sıcakken içine domates salçası karıştırılır. Kullanıldığı yerler: -Poşe yumurta -Haşlanmış beyaz etler -Haşlanmış kümes hayvanları Sauce Mornay Malzemeler: (50 cl sos için) 50 cl beşamel sos 2 yumurta sarısı 75 gr rendelenmiş kaşar peyniri Hazırlanışı: Beşamel sos ısıtılır. Yumurta sarıları telle çırpılır. Kaşar peyniri rendesi ile beraber sosun içine konarak karıştırılır. Kullanıldığı Yerler: -Haşlama balıklar -Haşlama kümes hayvanları -Yumurta yemekleri -Sebze yemekleri -Graten yemekler Sauce Holandaise Malzemeler: (25 cl sos için) 3 yumurta sarısı 250 gr tereyağı 3 çorba kaşığı su 1 tatlı kaşığı limon suyu Tuz Karabiber Hazırlanışı: Çukur bir kapta tereyağı benmariye konarak eritilir. Diğer taraftan başka bir kap yine benmari üzerine oturtulur. Yumurta sarısı ve su iyice çırpılır. Karışıma yavaş yavaş ılık tereyağı dökülerek yedirilir. Tuz, karabiber ve limon suyu konarak sos tamamlanır. (sos hazırlanırken fazla ısıtılmamalıdır.) Kullanıldığı yerler: -Sebze yemekleri -Balıklar -Tavuk -Diğer sosların yapılmasında Gönen Sosu Malzemeler : 1 su bardağı su 1 yemek kaşığı biber salçası 1 yemek kaşığı domates salçası karabiber tuz 2 yemek kaşığı yoğurt 3 yemek kaşığı mayonez 100 gr rendelenmiş kaşar Hazırlanışı Yağda salçalar, tuz karabiber kavrulur. Su ilave edilir ve kaynatılır. Ocaktan alınır mayonez, yoğurt ve kaşar ilave edilir Acuka Sauce Malzemeler : 1 kilo sivri biber 2 kilo domates 1 demet maydanoz 1 baş sarmısak 1 su bardağı sirke 4 aspirin Yarım su bardağı sıvı yağ 6-7 tane süs biberi Hazırlanışı : Rendelenmiş domatesler önce 10 dk tencerede pişirilir. 2 ye bölünmüş sivri biberler ve diğer malzemeler katılıp yaklaşık 40-45 dk pişirilir.sıcakken 1 er kiloluk cam kavanozlara konup ağzı sıkıca kapatılır.bir müddet kavanoz ters çevrilir. soğuyunca serin yerde muhafaza edilir Avokado Sauce Sos malzemeleri: 1 adet avokado 1/2 limonun suyu 2 diş sarmısak 1 adet orta boy soğan 1 adet domates 1 tatlı kaşığı kırmızı pul biber Yapılışı: Sosu için, avokadoyu soyun, çekirdeğini çıkartıp çok ince kıyın. Limon suyu gezdirin. Avokado, ince kıyılmış soğan, sarmısak ve domatesi blendırda çekip, pul biber ekleyin. bu sos makarnalarda kullanılır. Patates Sosu 4 kişilik Pişirme süresi 5 dakika Zorluk Derecesi 1 Malzeme 3 yemek kaşığı İçim Tereyağı 75 gr. taze süt kremi 1 çay kaşığı üzüm sirkesi Tuz Karabiber Hazırlanışı Tereyağını küçük bir kapta eritin. Karıştırıcıya kremayla birlikte koyup, sirke, tuz ve biber katarak iyice karıştırın. Sıcak olarak kullanın. Haşlanmış veya ezilmiş patatesle servis yapın. Üzerine kıyılmış maydanoz ile servis yapabilirsiniz. Soya Soslu Fındıklı Kuskus 6 kişilik Malzeme...ölçüleri iki katına çıkarabilirsiniz.muhteşem bişi... 250 gr. kuskus 1 lt haşlama suyu ¼ çay bardağı Bizim Ayçiçek Yağı ¼ çay kaşığı tuz 100 gr. fındık içi 1 adet haşlanmış havuç 1 adet kabak 1 yemek kaşığı Bizim Margarin Süsleme için: ½ adet yufka ½ lt. kızartma yağı Bir tutam maydanoz Sos için: 4 çorba kaşığı domates salçası 1 yemek kaşığı Bizim Margarin 3 bardak kaynamış su 1 paket Bizim Soyalı Makarna Sosu Hazırlanışı Haşlama suyunun içerisine sıvı yağ ve tuz eklendikten sonra kuskus ilave edilip, 7-8 dakika haşlanır. Bir tencereye bir yemek kaşığı margarin ilave edilip, içerisine kırılmış fındık tanecikleri, daha sonra kuskus ve ufak doğranmış fesleğenler ilave edilir ve karıştırılır. Havuç ve kabak ufak küp şeklinde doğrandıktan sonra kuskusun içerisine eklenip, karıştırılır. Yufka yuvarlak bir tabakla çember şeklinde kesilir. Daha sonra kızartma yağının içerisinde iki delikli kepçe yardımı ile yuvarlak şekilde kızartılır. Sos için dört çorba kaşığı domates salçası, bir yemek kaşığı margarin ile kavrulur. Üzerine 3 su bardağı kaynamış su ilave edilir. İçerisine bir paket soyalı makarna sosu eklenip, karıştırılır ve orta ateşte bir dakika pişirilir. Hazırlanan kuskus, yufka sepetinin içerisine doldurularak üzerine hazırlanan sostan gezdirilir ve servis edilir. misafire ikram da baya güzel. Tahin Soslu Profiterol 8-10 kişilik Malzeme Profiterol Hamuru İçin : 1 su bardağı su 1 su bardağı Bizim Mutfak Un 2 çay kaşığı şeker 50 gr. Bizim Margarin 1 çay kaşığı tuz 8 adet yumurta Sos İçin : 7,5 su bardağı İçim Süt (Sıcak) 1 su bardağı Bizim Mutfak Un 2 adet yumurta 400 gr. tahin 1 paket krema 50 gr. Bizim Margarin 1 su bardağı şeker Hazırlanışı 1 Profiterol Hamurunun Hazırlanışı : 2 Dibi yuvarlak bir tencerenin içine suyu, tuzu ve Bizim margarini koyup, kaynatın. 3 Yavaş yavaş unu yedirin ve ağaç spatula ile karıştırın. 4 Hamur pişip topak haline gelince ateşten alın. 5 Biraz soğuduktan sonra yumurtaları tek tek kırıp elle veya makineyle iyice yoğurun. 6 Fırın tepsisini hazırlayın. Hazır olan malzemeyi sıkma torbasına koyup, fındık büyüklüğünde tepsiye sıkın ve orta dereceli fırında pişirin. Sosun Hazırlanışı : 1 Çukur bir tencerede unu, şekeri ve yumurtayı 1 su bardağı su ile iyice karıştırın. 2 Sütü ilave edip karıştırarak bir taşım kaynatın ve ateşten alın. 3 Karıştırarak soğutun. İçine kremanın yarısını ve yağı ilave edin. 4 Hazırladığınız kremayı sıkma torbasıyla içine doldurun ve hazırladığınız Profiterol hamurlarının altından sıkarak, doldurun. (Torba yoksa kaşık da kullanabilirsiniz) 5 Kalan kremaya tahini ilave edin. Malzemenin üzerine gezdirin. 6 Yeşil fıstık veya kremşanti ile süsleyip servis yapın.
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#5 |
|
Beyaz Tatlı Şaraplar
Beyaz tatlı şaraplar, "artık tatlı"da denilen mayalanmamış şeker içerirler. Yarı sek şarapların litresinde bir kaç gram olan artık şeker içeriği, Alman Beerenauslese, Fransız Sauternes ya da Kaliforniya'dan Late-Harvest gibi çok tatlı şaraplarda yüksek miktarda bulunur. Prensipte beyaz tatlı şarapların üretimi, tatlılığı veren fazladan bir kaç işlem hariç, beyaz sek şarapların üretiminden farklı değildir. Şarabı tatlandırmak için değişik olasılıklar vardır: Sek fermantasyon ve tatlı rezervleri eklenmesi Almanya'da geliştirilen bu yöntem sayesinde üretici, şarabı istediği her seviyede tatlandırabilir. Bu yöntemde tatlandırma, sek şaraplara şişelere doldurulmadan hemen önce tatlı rezervleri eklenilerek gerçekleştirilir. Tatlı rezervi, sterilize filtrelenmiş ve mayalanmasının önlenmesi için basınç altında, çok soğukta depolanmış üzüm şırasıdır. Alkol fermantasyonunun durdurulması Doğal olarak çok yüksek bir miktarda şeker içeren üzümlerde alkol fermantasyonu, şekerin tümü alkole dönüşmeden durdurulabilir. Bu amaçla kullanılan en kötü yöntem, yüksek dozda kükürt dioksit katılarak mayanın etkisiz hale getirildiği yöntemdir (alkol yaklaşık 15-16º ye ulaştığında fermantasyonun çoğu kendiliğinden durur, çünkü alkol maya için bir antiseptiktir). Her geçen gün daha seyrek uygulanan bu yöntem, ne yazık ki, henüz ortadan tam kalkmamıştır. Mayanın etkisiz hale getirildiği şarabın soğutulması, bugünlerde geçerli ve yaygın olan yöntemdir. Şarap soğutulduktan sonra maya, sentrufijlenir ve sterilize fıltrelemeyle alınır. Sadece bir miktar fermantasyon elde etmenin bir yöntemi de damıtılmış alkol eklemektir. Alkollendirme denilen bu yöntem sayesinde maya yine mayalanmaya son verir. Bu şekilde yapılan şaraplar alkollenmiş ya da kuvvetlendirilmiş olarak adlandırılır. En iyi beyaz tatlı şaraplar, asil küflü (Botrytis cinerea) üzümlerden elde edilir. Asil küf Asil küf için gerekli koşul, tam olmuş üzümlerin hala sağlam bir kabuğa sahip olmasıdır. Aksi halde, üzüm suyu havanın etkisiyle sirkeleşir ve bu durumda çürükler değerli değil, tam tersine, sıradan ve değersiz olurlardı. Sonbahar havası, küf mantarlarının gelişip yayılabilmesi için ara sıra sisli ve nemli, sıvıların buharlaşıp ve üzüm suyunun yoğunlaşabilmesi için de ara sıra güneşli ve ılık olmalıdır. Bu hava koşulları özellikle ırmak geçen vadilerde görülür. Geceleri sonbahar sisi yükselir ve sabahın geç zamanlarına kadar bağların üzerinde kalır. Öğle sıralarında dağılan sis, parlayan güneş ve mavi gökyüzüne yer açar. Asil küfün en iyi oluştuğu bağlar Fransa'da Garonne ırmağı kıyılarında Sauternes ve Barsac'ta, Anjou'da Layon kıyılarında Quarts-de-Chaumes ve Bonnezeaux'da, Macaristan'da Bodrog kıyılarında Tokaj'da, Almanya'da Ren kıyılarında ve Mosel bölgesinde, Avusturya'da Neusiedler gölünün doğu kıyılarında bulunur. Kaliforniya ve Avustralya'da ısı yalıtımlı binalarda, raflara serilmiş (asılmış) olgun üzümlerin üzerlerine mantar sporları serpilir. Bu yöntem, küfler üzerinde kesin bir kontrol sağlar. Küflenme işlemi Sporlar, üzüm kabukları üzerine yerleşirler ve mikroskopik bir boyutta küçük yaralamalarla üzüm tanelerinin içlerine geçerler. Oluşan açıklıklar, mantar misellerinin girip çıkabilecekleri kadar büyük, ama havanın üzüm suyuna etki edebileceği, zarar verebileceği kadar büyük değildir. Sporlar, üzüm tanesi içerisinde şeker ve özellikle asitlerle beslenirler. Aynı zamanda yeni, yoğun tatlar içeren bileşimler oluştururlar. Bu durumda şeker ve asit içeriği azalır, ama su buharlaşması sayesinde şarabın asidi dışında bütün tat bileşenleri yoğunlaşırlar. Almanların Beerenauslese veya Trockenbeerenauslese, Tokaj'ın Esszencia gibi en tatlı şaraplarının şırasındaki şeker içeriği o kadar yüksektir ki maya hemen hemen hiç etki edemez. Mayalanma aylarca sürebilir, ve bunu sonunda bile şarap en yüksek 6-8° alkol seviyesine ulaşabilir. Çürükler, bağların her yerinde aynı oranda gelişmedikleri için ardarda toplanmalıdırlar. Hatta, en zarif şarapların yapıldığı asil küflü üzümler tek tek toplanır. Bu, şarabın üretimini çok pahalandırır. Fakir bir konsantrasyon, şarabı sadece daha kalın ve tatlı yapar. Buna gerçekten de Botrytis cinerea gelişimi için nem oranının uygun olmadığı yıllarda rastlanılır (1978 Sauternes - Yquem ve Guiraud bu duruma iyi bir örnektir). Şaraba son egzotik koku ve heyecanlandırıcı tadı veren, Botrytis cinerea sayesinde oluşan yeni bileşimlerdir. Son diyoruz, çünkü Botrytis şişede de gelişmeye devam eder ve genç şaraplara bal, arpa şekeri aromasını ve balmumuna benzer yumuşaklığını verir. Ama şarap olgunsa (örneğin iyi bir bağbozumunun on yaşına gelmiş şarabı), bukesi yoğun ve ısrarlı olur. Bu, kavrulmuş kabuklu çerez ve hindistan cevizi kokusunu çağrıştırmakla birlikte, bazen bir de çok hafif bir bitkisel koku hissedilir. Asil küflü üzümlerden yapılmış olgun bir şarabın, zengin ve tatlı tadı, kendine has, daha zarif ve baharatlılık açısından da ilginçtir. Fransa'nın Loire bölgesinden bir Quarts-de-Chaumes veya Bonnezeaux'da daha hafif, canlı ve baştan çıkarıcı bir biçimde görülebilen bu özellikler, yanmış karamel ve tereyağı kokusunu çağrıştıran Macar Tokaj şaraplarının bukesine hoş bir özellik verirler ve Almanların kalite şarapları Auslese ve Beerenauslese'lerin olgun Riesling'lerinde şiddetli, yağımsı kokusunu tamamlarlar. Asil küfün etkisini en iyi Sémillon (Bordeaux, Avustralya), Riesling(özellikle Almanya'dan), Chenin Blanc (Loire-Fransa), Furmint(Macaristan), ara sıra Gewürztraminer (Alsace) üzümlerinden yapılan şaraplarda görebilir, koklayabilir ve tadabilirsiniz.
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#6 |
|
Türkiye'de yetişen şaraplık üzümlerin listesi ADAPAZARI
Adapazarı, özellikle Geyve ilçesi daha çok sofralık üzüm yetiştiriciliği ile tanınır. Ancak DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) verilerine göre Adapazarı'ndaki bağların yüzölçümü 1985-99 arasında % 50'nin üzerinde azalma göstermiştir. Geyve İlçesi ve çevresi bağcılığa uygun olduğundan son yıllarda şaraplık üzümler, özellikle de Sauvignon Blanc türü yetiştirilmektedir. ÜZÜM Sauvignon Blanc: Asıl olarak Fransa'nın Bordeaux bölgesindeki Loire'de yetişen soylu bir beyaz üzüm türüdür. Dünyanın birçok yerinde de yetiştirilir. Genellikle Semillon üzümleriyle harmanlanır ve türlere göre farklılık gösterir. Yumuşak, iddialı şarapları olur. AMASYA Yeşilırmak Vadisi boyunca uzanan Amasya ili ve ilçeleri bağcılığa elverişli bir konumdadır. Merzifon, Suluova, Taşova ilçeleri bağcılık yapılan ilçelerdir. ÜZÜM Narince: Tokat ve Amasya civarında yetiştirilen, yeşil-sarı renkli beyaz şaraplık bir üzüm türüdür. Kaliteli sek ve dömisek şaraplar vermektedir. Sofralık şaraplarda da kullanılır. ANKARA Ankara'nın eski isimlerinden Engürü'nün Farsça’da üzüm anlamına gelen "engür" kelimesinden geldiği kabul edilmektedir. Bunun da şehri çevreleyen bağlardan kaynaklandığı sanılmaktadır. Ankara da, Hitit medeniyetinin diğer merkezleri gibi şarapçılığın eski merkezlerindendir. Cumhuriyet döneminde ise şehrin ilk tesislerinden biri, 1925 yılında kurulan Atatürk Orman Çiftliği Şarap Fabrikası'dır. Bu kuruluş genç Cumhuriyet'in, küçük de olsa, ilk sanayi kuruluşlarından biri olması bakımından önemlidir. Ankara'nın üzümüyle ünlü ilçesi Kalecik'in tarihi de MÖ 4000 yıllarına, Hititler'den de önceye dayanmaktadır. Kalecik Karası üzümünün tarihinin de çok eski olduğu sanılıyor. Kalecik Karası, yeniden ekilmeye başlandığı 1980'lerden itibaren ilçenin, hatta çevre il ve ilçelerin ekonomisine büyük katkı sağlamıştır. ÜZÜMLER Kalecik Karası: Orta Anadolu'da özellikle Ankara, Kalecik ve Kırıkkale dolaylarında yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Dolgun bukeli ve dengeli şaraplar verir. Hasandede: Kırıkkale, Ankara, Çorum ve Çankırı yöresinde yetiştirilmektedir. Orta kalitede sek ve dömisek sofralık beyaz şarap yapımında kullanılır. Kabuğu orta kalınlıkta ve beyaz renklidir. ANTALYA Sofralık yaş üzüm üretimiyle dikkat çeken Antalya'da son yıllarda yabancı şaraplık üzümlerin üretimi de denenmektedir. ÜZÜMLER Syrah (Shiraz): Fransa'nın Rhone Vadisi'nde Roma devrinden beri yetiştirilen ve dolgun, baharatlı, aromatik, taneni yüksek şaraplar meydana getiren bir üzüm çeşididir. Fransa'da Syrah ve çok tutulduğu Avustralya'da Shiraz olarak anılır. Cabernet Sauvignon: Fransa'nın Bordeaux bölgesi başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yetişen, kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Cabernet Sauvignon'un kırmızı üzümlerin kralı olduğu söylenir. Chardonnay: Beyaz şaraplık üzümlerin en ünlülerinden biridir. Kökeni ve en iyi üretildiği bölge Fransa'da Bourgogne'dur. Şampanya yapımında kullanılan üç üzüm çeşidinden biridir. Şaraplarında elma ve yeşil elma aromaları görülmektedir. Bazı Amerika ve Avusturalya Chardonnay şaraplarında ananas aromasına da rastlanır. Sauvignon Blanc: Asıl olarak Fransa'nın Bordeaux bölgesindeki Loire'de yetişen soylu bir beyaz üzüm türüdür. Dünyanın birçok yerinde de yetiştirilir. Genellikle Semillon üzümleriyle harmanlanır ve türlere göre farklılık gösterir. Yumuşak, iddialı şarapları olur. ÇANAKKALE Tekirdağ'dan sonra en çok şarabın üretildiği ilimizdir. Çanakkale'de 1962 yılında kurulan Şarap ve Kanyak Fabrikası ilde bağcılığın ve şarapçılığın gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Türkiye'nin kanyak üretimine en elverişli üzümlerinin bu bölgede yetişmesi sebebiyle bugün fabrikada sadece kanyak üretimi yapılmaktadır. Çanakkale’ye bağlı olan Bozcaada da şarap ve şaraplık üzüm üretiminin önemli merkezlerdendir. Bozcaada’nın toplam yüzölçümünün yarıya yakınında bağcılık yapılan istisnai bir bölgedir. Adadaki şarap üretimi Türkiye'nin toplam şarap üretiminin onda birini aşmaktadır. Karasakız, Vasilaki ve Karalahna yörenin şaraplık üzüm çeşitlerindendir. Son yıllarda Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Gamay gibi yabancı türler de yetiştirilmektedir. ÜZÜM TÜRLERİ Vasilaki: "Anadolu Yapıncağı" ve "Altıntaş" isimleriyle de anılır. Özellikle Çanakkale ve Bozcaada'da yetiştirilmektedir. Orta kalitede sek ve dömisek şaraplar veren asiditesi düşük beyaz bir üzüm çeşididir. Karasakız: Bozcaada'nın yerli siyah üzüm türüdür. Asidite ve taneni yüksek, orta kalitede, sek şaraplar yaratmaktadır. Karasakız aynı zamanda kanyak yapımına en uygun yerli üzüm türüdür. Karalahna: Siyah renkli yoğun tanenli yerli üzüm türü. Tad özelliklerinden çok rengi sebebiyle şarap üretiminde kullanılır. Başka üzümlerle kupaj yapılır. Cabernet Sauvignon: Fransa'nın Bordeaux bölgesi başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yetişen, kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Cabernet Sauvignon'un kırmızı üzümlerin kralı olduğu söylenir. Chardonnay: Beyaz şaraplık üzümlerin en ünlülerinden biridir. Kökeni ve en iyi üretildiği bölge Fransa'da Bourgogne'dur. Şampanya yapımında kullanılan üç üzüm çeşidinden biridir. Şaraplarında elma ve yeşil elma aromaları görülmektedir. Bazı Amerika ve Avusturalya Chardonnay şaraplarında ananas aromasına da rastlanır. Merlot: Pürüzsüz, eriksi, olgun, tatlı, sulu siyah üzüm çeşididir. Özellikle Bordeaux'da yetiştirilir. Cabernet grubunda sınıflandırılmaktadır. Kırmızı şarap yapımında kullanılır. Gamay: En çok Fransa'da, Beaujolais'de çok yetiştirilen Fransız siyah üzüm türüdür. Meyve aromalı, hafif, orta gövdeli, genç şaraplar yaratmaktadır. Türkiye'de en çok Trakya'da yetiştirilip, Tılsım Kırmızı ve Cumartesi Kırmızı şaraplarının yapımında kullanılmaktadır. Sauvignon Blanc: Asıl olarak Fransa'nın Bordeaux bölgesindeki Loire'de yetişen soylu bir beyaz üzüm türüdür. Dünyanın birçok yerinde de yetiştirilir. Genellikle Semillon üzümleriyle harmanlanır ve türlere göre farklılık gösterir. Yumuşak, iddialı şarapları olur. ÇANKIRI Çankırı ve ilçeleri antik dönemlerden beri bağcılık yapılan bir bölgedir. Bugün şarap üretimi yapılmasa da bazı ilçelerde bağbozumu akraba ve dostların katılımıyla şenlik havasında kutlanmaktadır. İlde şarap yapımı için kullanılan üzüm üretimi çok azdır. ÜZÜM Hasandede: Kırıkkale, Ankara, Çorum ve Çankırı yöresinde yetiştirilmektedir. Orta kalitede sek ve dömisek sofralık beyaz şarap yapımında kullanılır. Kabuğu orta kalınlıkta ve beyaz renklidir. ÇORUM Hitit Medeniyeti’nin Başkenti Hattuşaş (Boğazkale), Çorum İl sınırları içindedir. Bu şehrimizde günümüzde ne yazık ki ciddi bir şarapçılık faaliyeti yoktur. ÜZÜM Hasandede: Kırıkkale, Ankara, Çorum ve Çankırı yöresinde yetiştirilmektedir. Orta kalitede sek ve dömisek sofralık beyaz şarap yapımında kullanılır. Kabuğu orta kalınlıkta ve beyaz renklidir. DENİZLİ Denizli ve çevresi özellikle ihracat için üretilen çekirdeksiz Sultaniye üzümleriyle ünlüdür. Sultaniye üzümleri, gerek kendine has özellikleri, gerekse Denizli'nin toprak ve iklim yapısı sayesinde Türkiye'nin özgün beyaz şaraplık üzümleri arasında da sayılmaktadır. Denizli'nin Çal ilçesi ise kırmızı şaraplık Çalkarası üzümüne ismini vermiştir. Bu ilçe topraklarının yarısı bağ alanıdır. Bu yörede de Antik dönemden bu yana şarapçılık yapılmaktadır. ÜZÜMLER Çalkarası: Denizli Bölgesi'nde yetiştirilen ve genellikle roze şarap üretiminde kullanılan yerli bir üzüm türüdür. İsmini Denizli'nin Çal ilçesinden almaktadır. Tılsım Roze ve Cumartesi Roze üretiminde Papazkarası ile birlikte kullanılır. Sultaniye: Ege Bölgesi'nde, özellikle Denizli ve Manisa'da yaygın olarak üretilen ve kuru üzüm olarak da kullanılan yerli üzüm türüdür. Çekirdeksiz ve aromatiktir. Şaraplarında ananas, yeşil elma aromaları ve egzotik meyva tatlarına rastlanmaktadır. Terra Sultaniye mükemmel bir Sultaniye monosepajıdır. Terra Sultaniye, Tılsım Beyaz ve Cumartesi Beyaz şaraplarında da Sultaniye üzümü kullanılmaktadır. Kalecik Karası: Yoğun olarak Orta Anadolu'da özellikle Ankara, Kalecik ve Kırıkkale dolaylarında yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Denizli'de de yetiştirilmektedir. Dolgun bukeli ve dengeli şaraplar verir. Syrah (Shiraz): Fransa'nın Rhone Vadisi'nde Roma devrinden beri yetiştirilen ve dolgun, baharatlı, aromatik, taneni yüksek şaraplar meydana getiren bir üzüm çeşididir. Fransa'da Syrah ve çok tutulduğu Avustralya'da Shiraz olarak anılır. Türkiye'de de, özellikle Denizli'de, yetiştirilmeye başlanmıştır. ŞARAPLAR Terra Shiraz: Bu aromatik şarap, Denizli Bölgesi'nde yetişen Shiraz üzümlerinden, yerinde üretilmiştir. Burunda böğürtlen, karadut, siyah kiraz ve erik aromaları sergilerken, damakta canlı ve kalıcı bir tat bırakır. Piyasada 75 cl’lik şişelerde bulunmaktadır. Elazığ Şarap Fabrikası’nda üretilmektedir. Yüzde 13.5 oranında alkol derecesine sahiptir. Kırmızı av etleri, biberli ve baharatlı et yemekleri, ve eski kaşar peyniriyle mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 4-6 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı 16-18 C’de içmenizi tavsiye ediyoruz. 15-20 C’de yatık olarak saklayınız. Terra Kalecik Karası: Bu şarap, Denizli Bölgesi'nde yetişen Kalecik Karası üzümlerinden, yerinde üretilmiştir. Kiraz, muz, çilek, pamuk şekeri aromaları sunarken, damakta yumuşak ve zarif bir etki bırakır. Piyasada 75 cl’lik şişelerde bulunmaktadır. Şarköy Şarap Fabrikası’nda üretilmektedir. Yüzde 13.5 oranında alkol derecesine sahiptir. Izgara balık, pizzalar, domates soslu etler ve kırmızı soslu makarnalarla mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 4-6 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı 16-18°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. 15-20 C'de yatık olarak saklayınız. Terra Sultaniye: Bu sek beyaz şarap, Denizli Bölgesi'nde yetişen, çekirdeksiz ve aromatik Sultaniye üzümlerinden üretilmiştir. Burunda ananas, yeşil elma, citrus aromaları, damakta ise taze egzotik meyve tatları bırakan ferahlatıcı ve içimi rahat eşsiz bir Sultaniye örneği. Deniz mahsulleri, tavuklar, Uzakdoğu sosları ile hazırlanmış egzotik yemekler, meyve ve meyveli tatlılarla mükemmel uyum sağlar. Bu şarabı 6-8°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde12.5 oranında alkol derecesine sahiptir. Tılsım Beyaz: Hafif gövdeli ve serinletici bu sek beyaz şarap, Trakya Bölgesi'nin Semillon, Denizli Bölgesi'nin Sultaniye ve Ürgüp'ün Emir üzümlerinden üretilir. Zengin yeşil elma ve narenciye aromalarına sahip, diri, dengeli ve yumuşak içimli bir şaraptır. % 12 alkol içerir. Deniz mahsulleri, beyaz soslu makarna, ızgara tavuk, balık ve salatalarla uyumludur. Tılsım Roze: Bu içimi rahat şarap, Trakya Bölgesi'nin Papazkarası ve Denizli'nin Çalkarası üzümlerinden üretilir. Çilek reçeli ve frambuaz aromalarının hakim olduğu diri, içimi hoş ve zarif bir şaraptır. % 12,5 alkol içerir. Baharatlı yemeklerle, salatalarla, pizzalarla, somon ve yengeç gibi deniz ürünleriyle uyumludur. Cumartesi Roze: Meyvemsi, frambuaz ve kızılcık aromasının hakim olduğu kolay içimli Kayra şarabı. % 12 alkol içerir. Pizza, kebap, lazanya ve makarnalarla uyumludur. Cumartesi Beyaz: Elma şekeri, sarı erik, badem ezmesi aromalarının hafif akasya kokularıyla buluştuğu serinletici ve hoş içimli Kayra şarabı. % 12 alkol içerir. Izgara tavuk, balık ve makarna gibi yiyeceklerle uyumludur. DİYARBAKIR Boğazkere üzümleri ile ünlüdür. Diyarbakır'ın ilçelerinde, özellikle Çermik'te Boğazkere bolca yetiştirilmekte ve bölgede ekim alanları giderek artmaktadır. Bağcılık büyük ölçüde geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. ÜZÜM Boğazkere: Orta büyüklükte yuvarlak ve kalın kabuklu tanelere sahip kırmızı şaraplık üzüm. Adını damakta bıraktığı burukluk hissinden alır. Diyarbakır ve çevresinde yetiştirilir. Terra Öküzgözü-Boğazkere ve Buzbağ'da kupaj olarak, Terra-Boğazkere'de ise tek başına kullanılır. Kiraz, vişne, bögürtlen, karadut, kekik, baharat aromalarına sahip ve yıllandırmaya uygun şarapları olur. ŞARAPLAR Terra Boğazkere: Bu güçlü ve dolgun kırmızı şarap, Doğu Anadolu'nun Çermik Bölgesi'ndeki Boğazkere üzümlerinden üretilmiş, yine bu bölgedeki Elazığ Şarap Fabrikası'nda şişelenmiştir. Boğazkere orta büyüklükte yuvarlak ve kalın kabuklu tanelere sahiptir. Adını damakta bıraktığı burukluk hissinden alan Boğazkere, kiraz, vişne, böğürtlen, karadut, kekik ve baharat aromalarına sahiptir. Gövdeli, çok yapılı, buruk ve kalıcı özellikleriyle kavların vazgeçilmezi olmaya aday bir şaraptır. Baharatlı ve acı soslu yemekler, av etleri, alaturka pizzalar, sulu et yemekleri, eski kaşar ve tulum peyniri ile mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 8-10 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı, 17-19°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde13 oranında alkol derecesine sahiptir. Terra Öküzgözü-Boğazkere: Bu aromatik şarap, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yetişen ve Anadolu'nun birbiriyle en uyumlu kırmızı şarap üzümleri olarak kabul edilen Öküzgözü-Boğazkere üzümlerinden üretilmiştir. Yapılı, kalıcı, kırmızı meyvemsi, aromatik, dolgun ve hafif tanenli özellikleriyle olgunlaştırılmaya uygun bu şarap yerinde üretim sayesinde Öküzgözü ve Boğazkere üzümlerinin gerçek karakterlerinin şişeye yansıdığı en mükemmel örnektir. Av etleri, sert peynirler, ızgara ve soslu etlerle mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 6-8 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı, 17-19°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde13 oranında alkol derecesine sahiptir. ELAZIĞ Doğu Anadolu Bölgesi'nin güney batısında, yukarı Fırat havzasında 5000 yıllık tarihî Harput şehrinin günümüzdeki mirasçısı olan Elazığ, şarabın gelişiminde önemli yeri olan Hitit ve Urartu medeniyetlerinden beri üzüm yetiştirilen bir şehirdir. Bölgede Öküzgözü ve Boğazkere üzümleri yetiştirilir. Üretilen üzümün yaklaşık dörtte biri şarap yapımında kullanılır. KURULUŞ Elazığ Şarap Fabrikası: 1942 yılında Tekel tarafından kurulan bir imalathaneyken 1944 yılında fabrikaya dönüştürüldü. Kuruluşunda 1,16 milyon litre olan üretim kapasitesi 1996 yılında 4 milyon litreye çıkarılmıştır. Kayra Şarapları'nın bir bölümü, Öküzgözü ve Boğazkere üzümlerinden yapılan Terra'lar ve Buzbağ şarapları bu fabrikada üretilir. ÜZÜMLER Öküzgözü: İsmini iri yuvarlak ve koyu renkli tanelerinden alır. Doğu Anadolu'da, özellikle Elazığ'da yetiştirilmektedir. Terra Öküzgözü-Boğazkere, Buzbağ ve Tılsım şaraplarında kupaj olarak Terra Öküzgözü şarabında ise tek başına kullanılmaktadır. Yapılı, kalıcı, kırmızı meyvemsi, dolgun, hafif tanenli özellikleriyle yıllandırmaya uygun şarapların üretiminde kullanılır. Boğazkere: Orta büyüklükte yuvarlak ve kalın kabuklu tanelere sahip kırmızı şaraplık üzüm. Adını damakta bıraktığı burukluk hissinden alır. Diyarbakır ve çevresinde yetiştirilir. Terra Öküzgözü-Boğazkere ve Buzbağ'da kupaj olarak, Terra-Boğazkere'de ise tek başına kullanılır. Kiraz, vişne, bögürtlen, karadut, kekik, baharat aromalarına sahip ve yıllandırmaya uygun şarapları olur. ŞARAPLAR Buzbağ: Kayra tarafından Elazığ Bölgesi'nde, yerinde üretilip şişelenen geleneksel Öküzgözü-Bogazkere kupajı. Tarihi Harput şehrinin buzlu mağaralarından esinlenerek bu ismi almıştır. Olgun kiraz, vişne ve bögürtlen aromalarına sahip yumuşak, hoş içimli bir şaraptır. % 12 alkol içerir. Mantarlı ve soslu et yemekleri, kırmızı soslu makarnalar ve pizzalarla uyumludur. Terra Boğazkere: Bu güçlü ve dolgun kırmızı şarap, Doğu Anadolu'nun Çermik Bölgesi'ndeki Boğazkere üzümlerinden üretilmiş, yine bu bölgedeki Elazığ Şarap Fabrikası'nda şişelenmiştir. Boğazkere orta büyüklükte yuvarlak ve kalın kabuklu tanelere sahiptir. Adını damakta bıraktığı burukluk hissinden alan Boğazkere, kiraz, vişne, böğürtlen, karadut, kekik ve baharat aromalarına sahiptir. Gövdeli, çok yapılı, buruk ve kalıcı özellikleriyle kavların vazgeçilmezi olmaya aday bir şaraptır. Baharatlı ve acı soslu yemekler, av etleri, alaturka pizzalar, sulu et yemekleri, eski kaşar ve tulum peyniri ile mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 8-10 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı, 17-19°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde13 oranında alkol derecesine sahiptir. Terra Öküzgözü: Orta dolgun gövdeli bu aromatik şarap, Elazığ bölgesi'nde yetişen en seçkin Öküzgözü üzümlerinden yerinde üretilmiş ve şişelenmiştir. Öküzgözü üzümü, ismini iri, yuvarlak ve koyu renkli tanelerinden alır. Bu üzümler yetiştirildikleri bölgede bulunan Elazığ Şarap Fabrikası'nda tazeliklerini yitirmeden şaraba dönüştürülürler. Karadut, olgun kiraz, menekşe, ahududu aromalarına sahip, damakta kalıcı ve hafif buruk tat bırakan yumuşak içimi ile vazgeçemeyeceğiniz bir şaraptır. Bonfile tipi etler, soslu et yemekleri, sert-sarı peynirler, etli, peynirli ve çok baharatlı olmayan pizzalarla mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 6-8 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı, 17-19°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde13.5 oranında alkol derecesine sahiptir. Terra Öküzgözü-Boğazkere: Bu aromatik şarap, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yetişen ve Anadolu'nun birbiriyle en uyumlu kırmızı şarap üzümleri olarak kabul edilen Öküzgözü-Boğazkere üzümlerinden üretilmiştir. Yapılı, kalıcı, kırmızı meyvemsi, aromatik, dolgun ve hafif tanenli özellikleriyle olgunlaştırılmaya uygun bu şarap yerinde üretim sayesinde Öküzgözü ve Boğazkere üzümlerinin gerçek karakterlerinin şişeye yansıdığı en mükemmel örnektir. Av etleri, sert peynirler, ızgara ve soslu etlerle mükemmel uyum sağlar. Uygun koşullarda 6-8 yıl kadar olgunlaştırabileceğiniz bu şarabı, 17-19°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde13 oranında alkol derecesine sahiptir. GAZİANTEP Türkiye'deki üzüm üretiminin % 3'ü Gaziantep'te yapılmaktadır. Bunun küçük bir bölümünü de şaraplık Sergi Karası üzümleri oluşturur. Sergi Karası: Gaziantep bölgesinin kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Kabukları orta kalınlıkta ve siyah renklidir. Şarabı orta kalitede ve koyu kırmızı renklidir. İri taneli ve güzel görünüşlüdür. Sofralık şarap yapımında kullanılır. İZMİR İzmir, antik dönemden beri şarapçılığın en önemli merkezlerinden biridir. Birinci Dünya Savaşı öncesinde Fransa bağları filoksera hastalığı sebebiyle büyük zararlar görünce Avrupa'nın şarap ihtiyacının önemli bir kısmı Anadolu'dan, özellikle İzmir'den karşılanmıştır. Fransa'da şarapçılığın gelişmesinde İ.Ö. 600 yıllarında Pers saldırılarından kaçan Foçalıların etkili olduğu sanılmaktadır. Bugün Marsilya Ticaret Odası'nın girişinde Phocea amblemi bulunmaktadır. (Bkz. Deniz Gürsoy, İnceliklerin Kadehindeki Şarap, Oğlak Yayınları) Türkiye’de Bornova Misketi olarak tanınan Muscat üzümlerinin anavatanı da bu bölgedir. ÜZÜMLER Misket: Anavatanı Anadolu ve Ege Adaları olan, bilinen en eski şaraplık üzümlerden biri. Çiçek ve meyve aromalı şaraplarıyla ünlüdür. "Vitis Vinifera"nın atası olduğu kabul edilir. 200 civarında çeşidi vardır. Fransızlar Muscat, İtalyanlar Moscato olarak isimlendirir. Carignan: Biber aromalı şaraplarıyla popülerleşen, Fransa'nın güneyinde çok yetiştirilen siyah üzüm türüdür. Alicante Bouchet: 1880'li yılların sonunda Henri Bouschet tarafından Fransa'da geliştirilen bir üzüm çeşididir. Verimi yüksek, asiditesi azdır ancak rengi yüzünden tercih edilir. Ege Bölgesi'nde yetiştirilir. Cumartesi Kırmızı'da da kullanılır. Cabernet Sauvignon: Fransa'nın Bordeaux bölgesi başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yetişen, kırmızı şaraplık üzüm çeşitlerinden biridir. Cabernet Sauvignon'un kırmızı üzümlerin kralı olduğu söylenir. Merlot: Pürüzsüz, eriksi, olgun, tatlı, sulu siyah üzüm çeşididir. Özellikle Bordeaux'da yetiştirilir. Cabernet grubunda sınıflandırılmaktadır. Kırmızı şarap yapımında kullanılır. Chardonnay: Beyaz şaraplık üzümlerin en ünlüsü. Kökeni ve en iyi üretildiği bölge Bourgogne'dur. Şampanya yapımında kullanılan üç üzüm çeşidinden biridir. Elma ve yeşil elma aromaları klasiktir. Kimi Amerika ve Avusturalya Chardonnay'lerinde ananas aromasına da rastlanır. Şiraz: En değerli kırmızı üzüm çeşitlerinden biri olan Şiraz, Fransa'nın Rhone Vadisi'nde Roma devrinden beri yetiştirilen ve baharatlı ve aromatik şarapların üretiminde kullanılan Ortadoğu kökenli klasik kırmızı şaraplık üzüm. Fransa'da Syrah ve çok tutulduğu Avustralya'da Shiraz olarak anılır. Bol tanen ve yüksek derecede asit miktarı ile öne çıkar. Genç bir Syrah, karabiber ve mineral kokularına sahip iken, sıcak bir yıl geçirirse frenk üzümü aromalarını da alır. ŞARAP Cumartesi Kırmızı: Olgun kiraz, erik ve baharat aromaları taşıyan içimi kolay Kayra şarabı. % 11,5 alkol içerir. Baharatlı ve domates soslu yemekler, pizza, kebap, makarna, cips ve çerez gibi yiyeceklerle uyumludur. KAYSERİ Antik dönemde Kayseri de Kapadokya sınırları içinde kabul edilirdi. İl ve çevresi Hititler’den bu yana bağcılık yapılan bir bölgedir. Bu köklü geçmişine rağmen günümüz Kayseri’sinde bağcılık sınırlı ölçülerde yapılmakta ve şaraplık üzüm olarak sadece Emir üzümleri yetiştirilmektedir. ÜZÜM Emir: Kapadokya Bölgesi'nde yetişen beyaz şaraplık yerli bir üzüm türüdür. Yetiştiği toprağın da özelliklerini ve kavun, armut, sarı elma, iğde ağacı, çam ve okaliptüs gibi aromaları taşıyan diri ve sek şarapları ünlüdür. Buğu şarapları Emir monosepajıdır. Tılsım Beyaz'da da Emir üzümleri kullanılmaktadır. KIRIKKALE Kırıkkale 1925'te küçük bir köyken hızla büyüyerek il olmuştur. Ekonomisi silah endüstrisine dayalı olsa da tarım hâlâ önemli bir geçim kaynağıdır. Ancak ekilebilir arazilerin sadece % 4'ünde bağ-bahçe tarımı yapılmaktadır. İlde bağcılığın geliştirilmesi için çaba gösterilmektedir. 1996-2001 yılları arasında çiftçilere 400 bin civarında asma anacı dağıtılmıştır. Yine de Keskin, Delice ve Hasandede dışında henüz ciddi bir üretimden bahsedilemez. Hasandede üzümüne ismini veren Hasandede Beldesi bağcılığı ile tanınmakta, Delice'de ise üzüm festivali yapılmaktadır. ÜZÜMLER Hasandede: Kırıkkale, Ankara, Çorum ve Çankırı yöresinde yetiştirilmektedir. Orta kalitede sek ve dömisek sofralık beyaz şarap yapımında kullanılır. Kabuğu orta kalınlıkta ve beyaz renklidir. Kalecik Karası: Orta Anadolu'da özellikle Ankara, Kalecik ve Kırıkkale dolaylarında yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Dolgun bukeli ve dengeli şaraplar verir. KIRŞEHİR Bir şarap medeniyeti olan Hititler'in eski yerleşim birimlerinden olan Kırşehir'de bağcılık daha çok sofralık ve pekmezlik üzüm ihtiyacı için yapılmaktadır. Son yıllarda yörede, bağcılığın geliştirilmesi için, devlet tarafından bazı projeler yürütülmektedir. Çevre illerin ünlü şaraplık üzümleri Kırşehir'de de yetiştirilmektedir. ÜZÜMLER Emir: Kapadokya Bölgesi'nde yetişen beyaz şaraplık yerli bir üzüm türüdür. Yetiştiği toprağın da özelliklerini ve kavun, armut, sarı elma, iğde ağacı, çam ve okaliptüs gibi aromaları taşıyan diri ve sek şarapları ünlüdür. Buğu şarapları Emir monosepajıdır. Tılsım Beyaz'da da Emir üzümleri kullanılmaktadır. Kalecik Karası: Orta Anadolu'da özellikle Ankara, Kalecik ve Kırıkkale dolaylarında yetiştirilen kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Dolgun bukeli ve dengeli şaraplar verir. KİLİS Türkiye'deki üzüm üretiminin % 1,3'ü Kilis'te yapılmaktadır. Tarım arazilerinin % 20'sinden fazlası bağdır. Fakat bu üzümlerin küçük bir bölümü şarapçılıkta kullanılır. Bağcılık, esas olarak, ya ildeki en büyük sanayi tesisi olan Suma Fabrikası için ya da sofralık ve pekmezlik üzüm üretimi için yapılır. ÜZÜMLER Rumi: Kilis'te üretilen, kuru üzüm olarak üretilen ve rakı üretiminde de kullanılan beyaz şaraplık üzüm çeşidi. Horozkarası: Kilis'te yetiştirilen koyu renkli, yüksek tanenli kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Sergi Karası: Gaziantep bölgesinin kırmızı şaraplık üzüm çeşididir. Kabukları orta kalınlıkta ve siyah renklidir. Şarabı orta kalitede ve koyu kırmızı renklidir. İri taneli ve güzel görünüşlüdür. Sofralık şarap yapımında kullanılır. MALATYA Kayısısı ile ünlü bu ilimizde, özellikle Arapgir, Doğanşehir ve Pötürge ilçelerinde bağcılık da yapılmaktadır. Bölgede Öküzgözü üzümleri yetiştirilmektedir. ÜZÜM Öküzgözü: İsmini iri yuvarlak ve koyu renkli tanelerinden alır. Doğu Anadolu'da, özellikle Elazığ'da yetiştirilmektedir. Terra Öküzgözü-Boğazkere, Buzbağ ve Tılsım şaraplarında kupaj olarak Terra Öküzgözü şarabında ise tek başına kullanılmaktadır. Yapılı, kalıcı, kırmızı meyvemsi, dolgun, hafif tanenli özellikleriyle yıllandırmaya uygun şarapların üretiminde kullanılır. MANİSA Manisa daha çok ihracat amaçlı kuru ve yaş sofralık üzüm olarak üretilen Sultaniye'si ile ünlüdür. Bu üzüm Manisa'nın sembollerinden biri olarak kabul edilir. ÜZÜM Sultaniye: Ege Bölgesi'nde, özellikle Denizli ve Manisa'da yaygın olarak üretilen ve kuru üzüm olarak da kullanılan yerli üzüm türüdür. Çekirdeksiz ve aromatiktir. Şaraplarında ananas, yeşil elma aromaları ve egzotik meyva tatlarına rastlanmaktadır. Terra Sultaniye mükemmel bir Sultaniye monosepajıdır. Terra Sultaniye, Tılsım Beyaz ve Cumartesi Beyaz şaraplarında da Sultaniye üzümü kullanılmaktadır. ŞARAP Terra Sultaniye: Bu sek beyaz şarap, Denizli Bölgesi'nde yetişen, çekirdeksiz ve aromatik Sultaniye üzümlerinden üretilmiştir. Burunda ananas, yeşil elma, citrus aromaları, damakta ise taze egzotik meyve tatları bırakan ferahlatıcı ve içimi rahat eşsiz bir Sultaniye örneği. Deniz mahsulleri, tavuklar, Uzakdoğu sosları ile hazırlanmış egzotik yemekler, meyve ve meyveli tatlılarla mükemmel uyum sağlar. Bu şarabı 6-8°C'de içmenizi tavsiye ediyoruz. Yüzde12.5 oranında alkol derecesine sahiptir. Tılsım Beyaz: Hafif gövdeli ve serinletici bu sek beyaz şarap, Trakya Bölgesi'nin Semillon, Denizli Bölgesi'nin Sultaniye ve Ürgüp'ün Emir üzümlerinden üretilir. Zengin yeşil elma ve narenciye aromalarına sahip, diri, dengeli ve yumuşak içimli bir şaraptır. % 12 alkol içerir. Deniz mahsulleri, beyaz soslu makarna, ızgara tavuk, balık ve salatalarla uyumludur. Cumartesi Beyaz: Elma şekeri, sarı erik, badem ezmesi aromalarının hafif akasya kokularıyla buluştuğu serinletici ve hoş içimli Kayra şarabı. % 12 alkol içerir. Izgara tavuk, balık ve makarna gibi yiyeceklerle uyumludur. KIRŞEHİR Kapadokya Anadolu şarapçılığının geleneksel merkezlerinden biridir. Bugün Kapadokya denilince sadece Ürgüp ve çevresi akla gelse de Antik dönemde Kapadokya, Toroslar, Aksaray, Malatya ve Doğu Karadeniz arasındaki geniş bir coğrafyanın adıydı. Bu bölgede bulunan Kayseri, Kırşehir, Niğde gibi illerde, günümüzde azalmış olsa bile bugün de bağcılık yapılmaktadır. Ürgüp ve çevresi bu bölgenin merkezi kabul edilebilir. Avanos, Gülşehir ve Acıgöl ilçelerinde bağcılık önemli bir geçim kaynağıdır. Kayra'ya ait olan Ürgüp Şarap Fabrikası bölgenin en büyük ve en eski endüstriyel şarap işletmesidir. Ürgüp'te her yıl haziran ayında "Uluslararası Şarap Festivali", ekim ayındaysa "Bağ Bozumu Festivali" düzenlenmektedir. KURUM Ürgüp Şarap Fabrikası: 1943 yılında imalathane olarak kurulmuş, daha sonra fabrikaya dönüştürülmüştür. Yörenin özgün taşlarının yöresel tekniklerle kazılması ile kurulan özel kavlara sahiptir. Doğal mahzene sahip ender şarap fabrikalarından biridir. Kayra'nın Buğu şarapları bu fabrikada üretilmektedir. ÜZÜM Emir: Kapadokya Bölgesi'nde yetişen beyaz şaraplık yerli bir üzüm türüdür. Yetiştiği toprağın da özelliklerini ve kavun, armut, sarı elma, iğde ağacı, çam ve okaliptüs gibi aromaları taşıyan diri ve sek şarapları ünlüdür. Buğu şarapları Emir monosepajıdır. Tılsım Beyaz'da da Emir üzümleri kullanılmaktadır. Dimrit: Kapadokya'da üretilen üzümlerin büyük çoğunluğunu oluşturur. Düşük asitli, yüksek şekerli, siyah bir üzüm türüdür. Üretimin küçük bir bölümü, diğer üzümlerle kupaj yapılarak şarap yapımında kullanılır. Ortalama sofra şaraplarından daha nitelikli bir sonuç alınamamaktadır. ŞARAP Buğu: Kayra tarafından Kapadokya Bölgesi'nde yetişen Emir üzümlerinden üretilir. Yetiştiği toprağın mineralleriyle birlikte kavun, armut, sarı elma, iğde ağacı, çam ve okaliptüs aromaları taşır. İçimi hoş, diri bir şaraptır. % 12,5 alkol içerir. Kabuklu deniz ürünleri, ızgara ve buğulama balık, salatalar, beyaz soslu makarnalar ve sert-sarı peynirlerle uyumludur. Adını sabahları üzüm tanelerinin üzerinde oluşan çiğ tanelerinden alır. Tılsım Beyaz: Hafif gövdeli ve serinletici bu sek beyaz şarap, Trakya Bölgesi'nin Semillon, Denizli Bölgesi'nin Sultaniye ve Ürgüp'ün Emir üzümlerinden üretilir. Zengin yeşil elma ve narenciye aromalarına sahip, diri, dengeli ve yumuşak içimli bir şaraptır. % 12 alkol içerir. Deniz mahsulleri, beyaz soslu makarna, ızgara tavuk, balık ve salatalarla uyumludur. TEKİRDAĞ Tekirdağ Türkiye şarapçılığının başkenti olarak kabul edilmektedir. Bölge, Cumhuriyet öncesinde de bağları ve şaraplarıyla ünlüydü. Tekirdağ, göçler, savaşlar ve filoksera yüzünden 1910'lardan 1930'lara kadar bağlarının çoğunu kaybetmiştir. Bugün bile eski kapasitesinin ancak %40’ına ulaşabilmiştir. Buna rağmen Türkiye'nin en çok şarap üretilen ilidir. Rakısıyla da ünlüdür. 1930 yılında filokseranın etkilerinin ortadan kaldırılması için Tekirdağ Bağcılık Araştırma Ensitüsü kuruldu. Hemen ardından da Türkiye'nin bugün dahi en büyük endüstriyel şarapçılık işletmesi olan Tekirdağ İçki Fabrikası inşa edildi. Bu fabrikaya bağlı olarak daha sonra kurulan işletmeler de fabrikaya çevrildi. Tekirdağ ve çevresinde, özellikle Şarköy ve Mürefte'de, irili ufaklı çok sayıda şarap üreticisi bulunmaktadır. KURUMLAR Tekirdağ İçki Fabrikası: Türkiye'nin ilk endüstriyel şarapçılık işletmesi. 1931 yılında dönemin yöneticileri tarafından Türkiye'ye getirilen Fransız Şarap Uzmanı M. Emile Bouffart'ın raporu üzerine kuruldu. Fabrika bugün Kayra'ya ait olarak 16 milyon litre şarap üretebilme kapasitesine sahiptir. Şarköy Şarap Fabrikası: Tekirdağ Şarap Fabrikası'na bağlı olarak 1966-74 yılları arasında açılan üç imalathaneden en büyüğünün fabrikaya çevrilmesi ile kuruldu ve diğer imalathaneler ona bağlı işletmelere çevrildi. 4 milyon litre kapasite ile hizmet vermektedir. Uçmakdere ve Hoşköy İmalathaneleri bu fabrikaya bağlıdır. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Ensitüsü: 1930 yılında filoksera zararlısı nedeniyle yok olan bölge bağları için bu zararlıya dayanıklı Amerikan asmaları üretmek amacıyla kuruldu. Bugün 1000 dekara yakın alanda araştırma ve üretim faaliyetlerini sürdürmektedir. ÜZÜMLER Papazkarası: Trakya'da yetiştirilen mavi-siyah renkli, iri ve yuvarlak taneli, kalın kabuklu kırmızı şaraplık yerli üzüm türüdür. Kırmızı ve roze şaraplarda hafif gövdeli, hoş içimli ve zarif sonuçlar verir. Tılsım Roze üretiminde Çalkarası ile kupaj yapılır. Cumartesi Roze'de de kullanılmaktadır. Gamay: En çok Fransa'da, Beaujolais'de çok yetiştirilen Fransız siyah üzüm türüdür. Meyve aromalı, hafif, orta gövdeli, genç şaraplar yaratmaktadır. Türkiye'de Trakya'da yetiştirilip, Tılsım Kırmızı ve Cumartesi Kırmızı şaraplarının yapımında kullanılmaktadır. Semillon: Fransa'nın Bordeaux bölgesinde geleneksel olarak yetiştirilen beyaz şaraplık bir üzüm türüdür. Dünyanın birçok bölgesinde ve Türkiye'de de Trakya'da yetiştirilir. Tılsım Beyaz'da, Sultaniye ve Emir üzümleriyle kupaj yapılmaktadır. Cumartesi Beyaz kupajında da kullanılmaktadır. Cinsault: Güney Fransa'nın en eski kırmızı şaraplık üzümlerinden biridir. Provence ve Languedoc'da yaygın olarak yetiştirilmektedir. Türkiye'de de Trakya'da yaygın olarak üretilir. Bu üzümden yapılan şaraplarda kırmızı meyve aromalarına rastlanır. Tılsım Kırmızı ve Cumartesi Kırmızı şaraplarında da kullanılmaktadır. Karalahna: Siyah renkli yoğun tanenli yerli üzüm türü. Tad özelliklerinden çok rengi sebebiyle şarap üretiminde kullanılır. Başka üzümlerle kupaj yapılır. Yapıncak: Halk arasında, üzerindeki lekeler sebebiyle 'Kınalı Yapıncak' olarak da anılan yerli, beyaz şaraplık bir üzüm türüdür. Riesling: En iyi beyaz üzüm çeşitlerinden biridir. Asil üzümler arasında sayılmaktadır. Almanya'da 500 yıldır yetiştirilmektedir. Şarapları kompleks yapılı, baharat ve meyve aromalı, uzun bitişlidir. Asiditesi ve şeker oranı yıllandırmaya uygundur. ŞARAPLAR Tılsım Roze: Bu içimi rahat şarap, Trakya Bölgesi'nin Papazkarası ve Denizli'nin Çalkarası üzümlerinden üretilir. Çilek reçeli ve frambuaz aromalarının hakim olduğu diri, içimi hoş ve zarif bir şaraptır. % 12,5 alkol içerir. Baharatlı yemeklerle, salatalarla, pizzalarla, somon ve yengeç gibi deniz ürünleriyle uyumludur. Tılsım Kırmızı: Orta dolgun gövdeli bu aromatik kırmızı şarap, Trakya Bölgesi'nin Cinsault, Gamay üzümleri ve Doğu Anadolu'nun Öküzgözü-Boğazkere üzümlerinin harmanından üretilir. Kiraz, olgun erik, orman meyveleri aromalarına sahip yumuşak ve entegre tanenli, zarif bir şaraptır. % 12,5 alkol içerir. Kırmızı et, sert-sarı peynirler, domates soslu makarnalar ve pizzalarla uyumludur. Tılsım Beyaz: Hafif gövdeli ve serinletici bu sek beyaz şarap, Trakya Bölgesi'nin Semillon, Denizli Bölgesi'nin Sultaniye ve Ürgüp'ün Emir üzümlerinden üretilir. Zengin yeşil elma ve narenciye aromalarına sahip, diri, dengeli ve yumuşak içimli bir şaraptır. % 12 alkol içerir. Deniz mahsulleri, beyaz soslu makarna, ızgara tavuk, balık ve salatalarla uyumludur. Cumartesi Beyaz: Elma şekeri, sarı erik, badem ezmesi aromalarının hafif akasya kokularıyla buluştuğu serinletici ve hoş içimli Kayra şarabı. % 12 alkol içerir. Izgara tavuk, balık ve makarna gibi yiyeceklerle uyumludur. Cumartesi Kırmızı: Olgun kiraz, erik ve baharat aromaları taşıyan içimi kolay Kayra şarabı. % 11,5 alkol içerir. Baharatlı ve domates soslu yemekler, pizza, kebap, makarna, cips ve çerez gibi yiyeceklerle uyumludur. Cumartesi Roze: Meyvemsi, frambuaz ve kızılcık aromasının hakim olduğu kolay içimli Kayra şarabı. % 12 alkol içerir. Pizza, kebap, lazanya ve makarnalarla uyumludur. TOKAT İç Anadolu'nun en önemli şarap bölgelerinden olan Tokat, Narince üzümü ile ünlüdür. Diğer İç Anadolu illeri gibi burada da bağcılığın geçmişi çok eskidir. Tokat’ta şarap üretimi de yapıldığı için bağcılık çevre illerden daha gelişkindir. Niksar, Zile, Erbaa ve Artova ilçelerinde bağcılık dikkat çekmekte, ancak genellikle geleneksel usüllerle yapılmaktadır. ÜZÜM Narince: Tokat ve Amasya civarında yetiştirilen, yeşil-sarı renkli beyaz şaraplık bir üzüm türüdür. Kaliteli sek ve dömisek şaraplar vermektedir. Sofralık şaraplarda da kullanılır.
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#7 |
|
PORTO ŞARABI - Port
Portekiz'in Porto şehrinden adını alan bu tatlı şarap alkol ilavesiyle kuvvetlendirilmiş bir içkidir. Douro nehrinin yamaçlarında yetişen üzümlerden yapılmaktadır. Bu şarapların üretiminde 1/3 oranda üzüm alkolü (brandy) ilavesiyle mayalanma süreci suni olarak durdurulur. Alkol derecesi %20 civarında olan, bu şarap tadılıp kategorilere ayrıldıktan sonra en az iki yıl meşe fıçılarında dinlendirilir. PORT STİLLERİ Vintage port: Port şarabının en üst kalitede olan türüdür. Senelerin mahsülünden elde edilen bir port türüdür. Şarap üretildikten sonra iki yıl süreyle dinlendirilir. Vintage olarak adlandırılan portlar şişelenerek daha uzun bir yıllandırmaya gidilir. Bu süre en az on yıl en çok yirmi veya otuz beş yıla kadar çıkabilir. En pahalı şaraplardandır. Şarabın hangi yıla ait olduğu etiketinde ve mantarında yazar. Vintage olarak ilan edilen yıllar 1950 - 55 - 60 - 63 - 66 - 67 - 70 - 77 - 80 - 83 - 85 - 91 yıllarıdır. Ruby port: yeni ve eski portların harmanlanmasıyla elde edilen sıradan bir Port stilidir. Genelde 2-3 yıl dinlendirildikten sonra şişelenerek piyasaya sürülür. Tawny port: Ruby türü portların daha uzun yıllar (10-15 yıl) dinlendirilip şişelenip piyasaya sürülenlerindendir. Ruby veya Tawn portlar değişik yılların mahsüllerinin harmanı ile üretilirler. Late Bottled Vintage: tek bir senenin mahsülünden üretilen bir port stilidir. Bu portlar 5-6 yıl dinlendirildikten sonra şişelenip tüketilenlerdendir. Vintage Character: Ruby bu tür portların daha üst kalitede olan bir stilidir. Çeşitli yılların portlarının harmanlanmasıyla şişelenerek piyasaya sürülür. White Port: adından anlaşıldığı gibi beyaz bir port stilidir. Sek şarap olup aperetif olarak içilenlerdendir. Portların servisi: Port oda sıcaklığında içilen tatlı şaraptır. Bu tür şaraplar servisten önce bir tülbent yardımı ile süzüldükten sonra servis edilirler. Bunun sebebi tek bir şişede yıllandırılmasından dolayı şişe dibinde oluşan tortulardan arındırılması gerektiğidir
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#8 |
|
Şarap İmalatı Üzümden Şaraba
Bağbozumu: Şarap üzümlerinin birinci aşaması üzüm hasadıdır. Şeker ve asit oranları kontrolleri sonucunda tam olgunluğa erişmiş üzümlerin hasat zamanı belirlenir. Bağbozumu yörenin iklim şartlarına, üzümün cinsine ya da yapısına göre farklı zamanlarda olabilir. Üzümlerin parçalanması: Hasat sonrası işletmelere taşınan üzümler, saplarından ayrılarak parçalanır. Parçalama yaygın olarak üzüm değirmenlerinde yapılır. Cibre Fermantasyonu: Sadece kırmızı şarap üretimi için yapılan bir işlemdir. Siyah üzümlerin kabuk içinde yer alan renk maddelerinin şıraya geçmesi amacıyla yapılır. 3 ile 7 gün süreyle, parçalanmış üzümler fermante edilir ve meydana gelen alkol, renk maddelerini çözerek şıraya geçmesini sağlar. Şıra Elde Edilmesi : Cibre fermantasyonu tamamlanmış kırmızı üzümlerle, parçalanmış beyaz üzümlerin, kabuk, çekirdek gibi parçacıklarından ayrıştırılarak preslenmesi ve şıra elde edilmesi aşamasıdır. Bu aşamada şıraya kükürtleme yapılmalıdır. Fermantasyon : Şıranın şaraba dönüşmesini sağlayan biyolojik aşamadır. Bu aşamada maya kullanılarak şekerlerin alkole dönüşmesi sağlanır. Kullanılacak mayalar kuru veya yaş kültür mayaları olabilir. Fermantasyonda şıra veya genç şarabın hava alması engellenmelidir. Ayrıca fermantasyon sıcaklığı da büyük önem taşır. Fermantasyon sırasına aromatik asitler, alkoller ve bazı uçucu komponentler meydana gelir. 20 C'yi aşmayan fermantasyon sıcaklığı ile üzümden gelen koku ve tat maddeleri korunur. Daha düşük sıcaklıklarda (14-15 C) çok daha aromatik şaraplar elde edilebilir, ancak düşük sıcaklıklarda işlem süresi de uzar. Aktarma : Fermantasyonun ardından şarabın aktarma yapılarak tortularından ayrılması sağlanmalıdır. Aksi halde, tortu şarabın tadını ve kokusunu bozar. Aktarmalarda şarap fazla hava aldıysa veya SO2 eksildiyse kükürtleme yapmak gereklidir. Dinlendirme : Bu işlem şarabın stabil hale gelmesini sağlar. Fermantasyonu tamamlamış ve tortularından ayrıştırılmış şarabın dinlendirilmesi gerekir. Serin, loş ve ışıksız ortamlar dinlendirme için gereklidir. Ortam sıcaklığının beyaz şaraplar için 8-12 C ve kırmızı şaraplar için 12-16 C olması gerekir. Dinlendirme esnasında ikinci bir fermantasyon, çeşitli aromatik maddeler meydana getirir. bu işlem, kırmızı şaraplarda beyazlara göre daha uzun sürer. Ancak üzümün cinsine ve şarabın karakterine bağlı olarak farklı zamanlarda ( 6 aydan 4-5 yıla kadar ) tamamlanır. Kupaj(Paçal): Dinlendirme aşamasından sonra bazı şaraplar monosepaj ( tek bir üzüm cinsi kullanılarak), kimileri de kupaj yapılarak kullanılır. Kupaj, şarapla şarap arasında yapılır ve elde edilen paçal şarabı, kullanılan şarapların hepsinden daha üstün kalitede olmalıdır. Şarap üretiminde kupaj, gerçek bir yetenek gerektirir ve bir sanattır. DurultmaveFiltrasyon: Sağlıklı bir fermantasyon ile dengeli bir bileşim sağlanmış şaraplar dinlendirme aşamasında olgunlaşır ve berraklaşırlar. Ancak, bunlar içerisinde ileride tortu yapabilecek kolloidal madde bulundurur. Durultma sırasında bunların yapılarının değiştirilerek çökmelerini sağlamak gerekir. Durultma aşamasında, proteinli maddeler ve jelatin, yumurta akısı, Tanen, Bentonit gibi maddeler kullanılarak şarabın daha berrak ve stabil olması sağlanır
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#9 |
|
elektrik ve elektriklenme çeşitleri
ELEKTRİK DURGUN ELEKTRİK Atomda proton ve nötrondan oluşan bir çekirdek ve çekirdeğin çevresinde yörüngelerde hareket eden elektronlar bulunur.Elektrik yüklerinin kaynağı atomun yapısında bulunan elekton ve proton denilen parçacıklardır. Protonun yükü pozitif (+), elektronun yükü ise negatif ( - ) dir. Bir elektronun yüküne elementer yük denilmiştir ve birim yük olarak seçilmiştir.  Nötr (Yüksüz) Cisim Bir cismin üzerindeki pozitif (+) yük sayısı, negatif yük sayısına eşit ise, böyle cisme nötr ya da yüksüz cisim denir. Yüksüz denildiği zaman cismin içinde hiç yük yok anlamına gelmez. Yalnızca (+) ve ( - ) yük miktarının eşit olduğu anlamına gelir. Pozitif Yüklü Cisim Üzerinde (+) yük fazlalığı olan cisimlere pozitif yüklü cisim denir. Cisimleri pozitif yüklü hale getirmek için cisimden elektron alarak (+) yük fazlalığı oluşturmak gerekir. Negatif Yüklü Cisim Üzerinde ( - ) yük fazlalığı olan cisimlere negatif yüklü cisim denir. Herhangi bir yolla cisme ( - ) yük verilirse, ( - ) yük fazlalığı oluşur. Yapılan deneylere göre, aynı işaretli cisimlerin birbirlerini ittiği görülmüştür. Yani aynı cins yüklü cisimler birbirlerine zıt yönlerde kuvvet uygularlar ve birbirlerini iterler. Zıt cins yüklü cisimler birbirlerini çekerler. Bu durumda da cisimler birbirlerine zıt yönde kuvvet uygularlar. Fakat bu kuvvetler çekme yönündedirler. Yüksüz cisimler ise birbirlerine kuvvet uygulayamadıkları için, ne iter, ne de çekerler.    İletken Cisimler Üzerinde serbestçe dolaşabilen yükler olan cisimlere iletken cisim denir. Genel olarak metaller iyi iletkenlerdir. İnsan vücudu da iletkendir. İçinde iyon bulunduran çözeltiler de elektriği iletirler. İletken içinde hareket eden yük ( - ) yüktür. Yani elektronlardır. (+) yükler protonun yükü olduğu için hareket etmezler. Çözeltilerde (+) ve ( - ) iyonlar hareket eder. Yalıtkan Cisimler Üzerinde serbestçe dolaşabilir yükler olmayan cisimlere yalıtkan cisim denir. Plastik, cam, mika ve saf su bazı yalıtkan olan maddelere örneklerdir.
__________________
|
|
|
|
|
|
04-22-2007
|
#10 |
|
bilimsel ödev nasıl hazırlanır
0.53 mb http://www.zshare.net/download/bilim...n305r-pdf.html alıntıdır*
__________________
|
|
|
|
|
 |
| Etiketler |
| arsivi, odev |
|
|
Normal
