Paganizm kökenleri dünyanın kadim doğa dinlerine uzanan spiritüel bir yaşam tarzıdır. Temelde kökleri Avrupa’nın eski dinlerindedir.[Burada kasıt yakındoğuyu da içine alan kültür dairesinedir, ancak elbette ki aslen tüm bir coğrafyayı kapsar.çn] Ancak takipçilerinin bir kısmı diğer ülkelerin yerel inançlarına da büyük önem ve değer verirler. Herşeydeki kutsallığa dair bir inanç dünyanın heryerinde bulunabilir. Paganlar bunu mirasları ve kökenleri olarak görüp, bunların modern yaşama uyumlu olacak şekilde adapte edilmiş formlarıyla, öncüllerinin inanç ve değerlerini korurlar. Doğanın kutsallığını kutlar ve herşeyde varolan ilahiliğe -evrenin içinden akan ve hem görülebilen hem de görülemeyen bilinemez tine– saygı duyarlar.Paganlar ilahi [lahuti diye de geçer,burada lahuti ve latuhi denebilir de.çn]olanı, eril veya dişil olan kutsal bütünün parçaları olarak her yönüyle onurlandırırlar. Her erkek ve kadın bir pagan için güzel ve eşsiz bir varlıktır. Çocuklara da sevgi ve saygı duyulur ve kuvvetli bir toplum bilinci mevcuttur. Tabiatın vahşi hayvan ve kuşlara yuvalık eden açık alanları ve ormanlarına derin ve içten bir sevgi beslenir.Paganizm, bireysel ruhani deneyimin önemini vurgular ve paganlar sıklıkla bu deneyimi sevdikleri doğal dünya ile kurdukları ilişki aracılığı ile yaşarlar. İlahi olanla birleşmeyi doğanın gelgitlerine uyumlayarak ve içsel benliği keşfederek gerçekleştirmeyi amaçlar ve bu ikisinin birbirinde yansıtıldığı görülür.
"İlahi olanla bir aracının yardımı ile dolaylı olarak değil de kendi deneyimimiz içinde yüzyüze karşılaşmamız gerektiğini düşünüyoruz. Bazı yollarda rehber ve öğretmenler bulunsa da, bu kişiler kendi bilgelik ve deneyimlerini sorumlulukları altındaki kişilerin ilahi olanla ilgili kendi anlayış ve yorumlarını keşfetmeleri için sunan birer hızlandırıcı rolü üstlenirler. Ritüellerimiz doğal döngüler ile uyum içinde olmamıza yardımcı olurlar, bu nedenle sıklıkla mevsimlerin dönüm zamanlarında, ay ve güneş’in safhalarında ve yaşamımızın dönüm noktalarında gerçekleştirilirler."
Paganizmin geniş spektrumu içinde çok çeşitli gelenekler bulunmaktadır.bu manevi deneyimlerin kapsamını yansıtır.Herkesin eşsiz olduğuna ve dolayısıyla herkesin manevi deneyiminin aynı biçimde eşsiz olması gerektiğine inanılır.
Bazı paganlar isimleri Avrupa folklorü ve mitolojisinden de tanıdık olabilen çok sayıda tanrı ve tanrıçaların izinden giderken, diğerleri cinsiyeti belirgin olmayabilen tek bir yaşam gücüne odaklanırlar ve yine başkaları kendilerini kozmik bir çifte adarlar – Tanrıça ve Tanrı veya Hanım ve Efendi. Tüm inançlara saygı duyar, misyonerliğe karşı çıkarlar.
Çevreyle ilgili kaygıların arttığı ve ekolojik farkındalığın yaygınlaştığı günümüzde paganlar sıklıkla yeşil farkındalık hareketinin ön saflarındadırlar. Her gelenekten paganlar; insan, hayvan, bitki veya taş yaşayan herşeyin varlığına saygı duyar. Özgür düşünce, yaratıcı imgelem ve insanların pratik yaratıcı zekasını desteklenir.

PAGANİZMİN SAVUNMASI

1. hiçbir din saçma yahut yanlış olamaz. eğer herhangi bir dine bu suçlama getiriliyorsa iki olasılık vardır:

a) suçlamayı getiren şahıs, suçlamayı getirdiği dinden önce bir başkasına bağlanmıştır, onun mensubudur, ve diğer dini kendi dininin kriterleri çerçevesinde yargılamaktadır ve bu sadece "ilk inanılan din doğrudur" gibi saçma bir sonuç doğurur.

b) kişi kendini tanrı yerine koyuyor ve tanrının hangi kuralları koyabileceğini, hangilerini koyamayacağını, bir tanrının nasıl olabileceğini, nasıl olamayacağını önceden belirliyordur.

2. dinler ulaşılamayan bir metafizik evrenden söz açarlar. kabir azapları, günahkar ruhların içinde yüzdüğü alevden nehirler, tanrının kendisi, cennet, melekler, şeytanlar ve öteki dünya... bunları doğrulamanın imkanı yoktur. bu anlamda birini diğerine göre üstün tutma, karşılaştırma ve akıl yürütme mümkün değildir.

3. ilk iki maddenin ortaya koyduğu şey "doğru" dini seçildiğinden asla "emin" olunamayacağıdır, ve bu böyle iken birinin "doğru" olduğu dahi öne sürülemez.

4. üçüncü madde seçme hakkını verir, hatta yaratma ve yeniden düzenleme.

5. evrenin "bir" ya da "birden çok" yaratıcısı olduğunu söylemekte boşunadır. eğer tanrının sonsuzluktan beri varolduğu düşüncesi gerçekse, ve buna inanılabiliyorsa, "beş" tanrının sonsuzluktan beri varolduğu fikrine bu ilk düşüncenin itiraz etmesi olanaksızdır. ve eğer illa ki diğer dört tanrı birincisi tarafından yaratılmıştır fikri öne sürülecekse, "bu herşeyin yaratılması gerekir" önermesini getirir ki o zaman söz konusu düşünce kendisiyle çelişir. sonsuza dek, sonsuzca uzanan bir yaratıcılar silsilesi olamayacağı açıktır.

6. durum böylesine kaotik iken, ve evrenin bir yaratıcısı olduğuna da inanılıyorsa uygulanabilecek olan şey "sana yapılmasını istemediğini başkasına yapma" düşüncesi doğrultusunda hareket etmek olabilir ki bu paganizmin birinci ilkesidir.

7. ve şu büyü konusu. şunlar söylenir bu konuda: "bu imkansız bir eylemdir", "böyle doğaüstü şeyler olamaz" vs... burada büyüyü dua ile
karşılaştırabiliriz. duaların da kabul edildiği olur, peki bu çok mu fiziksel ya da bilimsel birşeydir ? hayır. dua edilir, istek gerçekleşir ya da gerçekleşmez. büyü yapılır, ve aynı şey burada da geçerlidir. dua'yı gerçeğe dönüştüren, kabul eden bir tanrı olduğuna inanılır. büyü için de aynısı geçerlidir.

8. ve ayinler. bir camii'de toplu halde kılınan namaz, bir sinagogda mumlar yakarak ilahiler söylemek birer ibadet şeklidir. paganistlerin buradaki farkı açık havayı seçmeleri, içki içmeleri ve bazılarının transa girmeleridir. ama bunlar kötü şeyler midir ? hristiyanlıkta şarap içilir. islamda tanrıya yakınlaşma eylemi (trans) olarak insanlar kendi etraflarında dönerler. ki aslında diğer dinlerden benzer örnekler bulmak bir zorunluluk değildir (bknz. 1. ve 2. madde)

9. bütün bunlar paganizmi doğru din yapmaz elbette, ama yanlış din de yapmadığı açıktır.

__________________