Temel Bilgisayar Bilgileri

[eray]

Temel Kavramlar

Donan

ım :

Bilgisayarın fiziksel yapısını oluşturan aygıtların tümüne donanım denir.

Yaz

ılım (Program) :

Bilgisayar ortamında bir işi yapabilmek amacıyla, bir programlama dili kullanılarak
yazılmış dosyalardır. Bilgisayara bağlı tüm aygıtların çalışması ve bilgisayarda yaptığımız tüm işlemler yazılımlar ile
yapılır.
Donanım, bilgisayarın fiziksel yapısını ifade eder. Fiziksel yapı sadece bir metal yığınıdır. Donanımı

harekete geçiren ve i

şlerimizi yapmamızı sağlayan asıl unsur yazılımdır. Donanımı oluşturan tüm aygıtlar, kendileri
ile ilgili yazılımlar sayesinde çalışır. Ayrıca yapmak istediğimiz her iş yazılımlar sayesinde yapılır.

İş

letim Sistemi Yazılımı

Bilgisayarda her

şeyi programlar sayesinde yaparız. Bilgisayarın açılıp kullanıma hazır hale gelmesini
sağlayan programlara da işletim sistemi denir. İşletim sistemi hem bilgisayarı açıp hazır hale getirir, hem de
harddisk, disket veya CD üzerindeki programları, belgeleri kolayca bulup kullanabilmemizi sağlar.
Geçmişte kullanılmış olan ve günümüzde halen kullanılan işletim sistemleri şunlardır :
MS-DOS, NOVELL,
Microsoft Wındows (Bugüne kadar 95, 98, 2000, NT, Millenium, XP sürümleri mevcuttur)
UNIX, LINUX

Bilgisayar Donan

ım Bilgileri

Evlerimizde ve i

ş yerlerimizde iş amaçlı veya kişisel olarak kullandığımız masa üstü bilgisayarlar PC
(Personel Computer = Kişisel Bilgisayar) olarak adlandırılır. Ayrıca yine kişisel olarak kullanılabilen taşınabilir,
bilgisayarlar da vardır. Bunlar da NOTEBOOK veya LAPTOP olarak adlandırılır. Bu bölümde standart bir kişisel
bilgisayarın donanım özellikleri anlatılacaktır.
Bir kişisel bilgisayar kasa ve kasaya dışarıdan bağlanan yardımcı donanımlardan oluşur.

B

İLGİSAYAR KASASI DIŞ DONANIM AYGITLARI

Anakart (Mainboard) Ekran

İş

lemci (CPU) Klavye
Bellek (RAM) Fare
Sabit Disk (Harddisk) Yazıcı

Disket sürücüsü (Floppy disk) Taray

ıcı

Optik sürücüler
(CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM vb.)
Web kamera
Ekran kart

ı Hoparlör, mikrofon vb.
Ses kartı

A

ğ kartı (Ethernet kartı)
Faks modem kartı

TV kart

ı

Bilgisayar, kullan

ıcıdan aldığı bilgileri işleyen ve saklayan bir makine olarak tanımlandığında; bu işlerin her
ikisini de bilgisayarın kasası içindeki donanım aygıtları yerine getirmektedir. Dolayısıyla bilgisayar demek kasa
demektir. Kasanın dışındaki bütün yardımcı donanım birimleri bir kablo ile veya kablosuz bağlantı ile kasaya
bağlanarak çalışmaktadır.

2

Anakart (Mainboard)

Anakart fiberglastan yap

ılmış, üzerinde bakır yollar, entegreler, transistörler ve birtakım girişler yuvaları

bulunan bir levhad

ır. Kasanın içinde birçok parça anakart üstüne takılır veya bir kablo ile anakarta bağlanır.
Anakart üzerine bağlı tüm parçalar arasında iletişimi sağlar. Anakart alırken kesinlikle kaliteli markalar tercih
edilmesi ileride yaşayacağınız sorunları en aza indirir. Asus, Gigabyte, Abit, Aopen gibi anakartlar çok tercih edilen
markalardır. Anakart fiyatları 50$ ile 300$ dolar arasında değişmektedir. Daha pahalı nadir modeller de mevcuttur.

Ş

u anda alınabilecek ortalama iyi bir anakart ise 120$ civarındadır.
Yaygın olarak kullanılan bilgisayar kasa tipi dikey kasa olup, buna Tower kasa denir. Dikey kasalarda
anakart yine dikey durur. Anakart üzerine entegre edilmiş olup, kasanın arka tarafından çıkış verilen bağlantılara

PORT

adı verilir. Portlar dış donanım birimleri ile iletişimi sağlar. Günümüz anakartları üzerinde şu portlar standart
olarak bulunmaktadır :
PS/2 portları Klavye ve fare bağlamak için iki adet bulunur.
COM1 ve COM2 portları

(seri portlar)

İ

letişim portlarıdır. Eski tip seri fareleri bu tip portlara bağlayabiliriz.
Ayrıca harici modem bağlantısı, doğrudan kablo bağlantısı için de
kullanılabilirler.
LPT1 portu
(paralel port)
Yazıcı portudur. Ayrıca doğrudan kablo bağlantısı için de
kullanılabilir.
USB portu
Yeni tip bir port türüdür. Aynı anda 128 aygıtın birden
bağlanabilmesine olanak verir. Bu porta USB desteği olan aygıtları

özel kablosu ile ba

ğlayabiliriz. Diğer port türlerine göre daha
hızlıdır.
Onboard Ses kartı çıkışları

Anakart üzerine entegre edilmi

ş ses kartının hoparlör, mikrofon ve
diğer çıkışları kasanın arka tarafında yer alır.
Onboard Ethernet kartı

ç

ıkışı (RJ 45 portu)
Bilgisayarın ağ bağlantısını sağlayan ve genellikle anakart üzerine
entegre olarak bulunan ethernet kartının RJ45 adıyla anılan çıkışı

da anakart üzerinde kasan

ın arka tarafında yer alır.

3

Bir bilgisayar kasas

ının arkasındaki portların yerleşimi :

İş

lemci (CPU)

İş

lemci bilgisayarınızın tüm işlemlerini yapan ve hızını belirleyen en önemli parçadır. Şu anda Pentium 4
işlemciler yaygındır. İşleciyi en kadar hızlı modellerden seçerseniz bilgisayarınız o derecede hızlı olacaktır.
Piyadasa Intel ve AMD marka işlemcileri bulabilirsiniz. Ancak en çok Intel marka işlemciler yaygındır. İşlemciler de
en büyük sorun ısınma sorunudur. Bunun için üstlerine fan takılır. Bu fanlarında kaliteli olması gerekir. Eğer fan
görevini iyi yerine getiremezse işlemci yanabilir.
Bugüne kadar kullanılan Intel marka işlemcilerin adları ve özellikleri şöyledir :

İş

lemci Adı Çalışma Hızı (Mhz - Ghz)

Pentium i

şlemci 66, 75, 90, 100, 120, 133, 150, 166
Pentium Pro işlemci 200
Pentium MMX işlemci 166, 200, 233
Pentium II işlemci 266, 300, 333, 350, 400, 450
Pentium III işlemci 450 ile 1000 Mhz arası

Celeron i

şlemci 300 Mhz ile başlamış olup, 3 Ghz’in üzerine çıkmıştır.
Pentium IV işlemci 1 Ghz ile başlamış olup şu anda 3 Ghz üzerine PIV işlemciler
bulunmaktadır.
Pentium IV işlemci

4

Bilgisayardaki Bilgi Saklama Ayg

ıtları

Bilgisayar Kapasite Ölçü Birimleri :

Bilgi saklama aygıtlarını anlatmadan önce bu aygıtların
saklayabileceği bilgi kapasitelerinin hangi birimlerle ölçüldüğünü bilmek gerekir.

1 Bit :

Makine dili adıyla bilinen ikilik sayma sistemini oluşturan her 0 ve 1 bir bit büyüklüğündedir.

1 Byte :

8 Bit

1 Kilobyte :

1024 Byte

1 Megabyte :

1024 Kilobyte

1 Gigabyte :

1024 Megabyte

1 Terabyte :

1024 Gigabyte

Geçici Bilgi Saklama Kal

ıcı Bilgi Saklama

Bellek (RAM) Sabit Disk (Harddisk)
Disket
CD veya DVD ler

Bellek (RAM)

Bellek, bir programla ilgili i

şlem görecek tüm komut ve verilerin, işlem sonucu ortaya çıkan sonuç bilgilerinin
geçici olarak tutulduğu kayıt ortamıdır. Disklerde kayıtlı program ve bilgiler üzerinde çalışılmak üzere belleğe
çağırılır. Buna açmak da denir. Bilgisayarda bir programı çalştırdığınız zaman bilgiler harddiskten alınıp ram'a
aktırılarak size ulaştırılır. Bilgisayarın hızını etkileyen ikinci önemli parçadır. RAM harddiske göre 300 kat daha
hızlıdır. Bu nedenle işlemci doğrudan harddiskten bilgi okuyarak çalışmaz, çalışacağı bilgileri Ram’a alır ve orada
çalışır.
Windows XP ortalama 128 MB RAM istemektedir. Eğer bilgisayarınızda 128 MB ram var ise windows
açıldıktan sonra programlarınıza çok az yer kalır demektir. Bilgisayar Ram'da yeterince boş yer bulamazsa
harddiski ram gibi kullanır. Harddisk ram'a göre yavaşi olduğu için bu da performans düşmesi demektir. Şu anda bir
bilgisayarda Ram’in 256 veya 512 MB olması o bilgisayarın rahat çalışması için yeterlidir. Sadece mühendislik,
animasyon vs uygulamalarda daha fazla ram gerekir.
Günümüz bilgisayarlarında SDRAM, DDRRAM, RDRAM olarak üç çeşit Ram kullanılmakta olup, fiyatı

uygun ve çal

ışma hızı yüksek olması nedeniyle en çok DDRRAM’ler yaygın olarak tercih edilmektedir.
RAM, elektrik akımı ile çalışır ve sistem açık olduğu sürece aktiftir, sistem kapandığında silinir. Bu nedenle
bellekte çalışılan bilgiler sadece bilgisayar açık olduğu sürece burada tutulur. Buradaki bilgileri kalıcı olarak
saklamak için çalıştığımız programı kapatmadan önce üzerindeki çalıştığımız bilgileri diske saklamak gerekir.

Sabit Disk (Harrdisk)

Bilgisayar ortam

ında üretilen her türlü bilginin kalıcı olarak saklandığı,
en yaygın kullanılan bilgi saklama aygıtlarıdır. Okuma ve yazma hızları diğer
bilgi saklama aygıtlarından daha yüksektir. Havası alınmış kapalı bir kutu
içerisinde bir silindirin üzerine yerleştirilmiş çok sayıda diskten ve bu diklerin her

birine ayrı ayrı giden okuma-yazma kafalarından oluş