Pers İmparatorluğun'da Askerî,İdarî,Siyasî Örgütlenme Kurum ve Yapılar
 

Pers İmparatorluğun'da Askerîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gifİdarîhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gifSiyasî Örgütlenme Kurum ve Yapılar

1. Askerî örgütlenme

1.1. Askeri örgütlenmehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kurum ve yapılar

Bütün imparatorluklar fethe dayanır. Fetih (conquest)http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif belirli bir etnik-kültürel kimliğe sahip bir insan grubununhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif başka kimlikteki insanlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif topluluklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif savaşlahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif askerî zorlamayla kendi hakimiyeti altına sokmasıdır. Pers ve daha sonra Roma imparatorluklarında olduğu gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorlukçu siyasi güç merkezindeki kadrolarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hakimiyetlerinin meşruiyetinihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorluğun getirdiği (imparatorluğun içindeki topluluklar açısından) evrensel kararlılıkhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif güvenlik ve barışa ne kadar dayandırmak isteseler bilehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif zorlama unsuru kaldırıldığında heterojen halklarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif nüfuslar birlikteliğinin dağılacağını bildikleri içinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif örgütlenmelerinde askerliğe hayatî bir ağırlık vermek zorundadır. Askerî örgütlenmehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Roma imparatorluğunun erken dönemlerinde ve Britanya İmparatorluğu'nda görüldüğü gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sivil idarî-siyasî kadrolardan ayrışmış ve bunların emrinde olabilir. Ya dahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Asur ve Osmanlı imparatorluklarında olduğu gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif askeri örgütlenme idarî-siyasî örgütlenmeyle o ölçüde iç içe girebilir ve devletin askerî işlevi idarî-siyasî işlevlerini o ölçüde belirleyebilir kihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif askerî işlev ve örgütlenme imparatorlukçu devletin tek belirgin varlık eksenini oluşturur. Pers İmparatorluğu'nun tarihine bakıldığındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu iki uç durumun arasında ama daha çok ikincisine yakın bir tecrübe görülmektedir.

Hakhamaniş İmparatorluğu'nun askerî örgütlenmesi hakkındaki kaynaklar oldukça zengindir. Khşayârşân'ın Yunanistan'ı fethetmek için yaptığı ünlü seferhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Grekler'ce tarihlerinin en önemli konularından biri olarak dikkatle izlenmiş ve ayrıntılı olarak kaydedilmiştir. Khşayârşânhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu sefere sahip olduğu bütün imkânları zorlayarak hazırlandığı içinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Yunanistan'daki savaşlar sırasında emrindeki kara ve deniz güçlerinin görünümühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Pers İmparatorluğu'nun en geniş ve Hakhamaniş devletinin en güçlü olduğu durumdaki görünümdür. Hakhamaniş hanedanının aşiretler arası konfederatif bir ittifak olarak başlayan askerî örgütlenmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu savaşlar sırasında dünyanın o güne kadar gördüğü en büyük kara ve deniz güçleri seferberliğine dönüşmüştür.

Hakhamaniş devletinin savaşlar sırasında ortaya koyduğu askeri güçhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif örgütlenmeleri tamamen farklı iki öğeden oluşuyordu. Bunlardan birihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hakhamaniş iktidarının emrindeki daimi ve düzenli orduhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diğeri ise imparatorluğun dört bir yanındaki eyaletlerin ve yarı-bağımsız tabî şehirler ve küçük krallıkların Hakhamaniş hükümdarının emrine verdiği kara ve deniz güçleriydi.

Hakhamaniş askeri gücünün çekirdeğindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Perslerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Medler ve Elamlılardanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yani İranî halklardan toplanan 10000 kişilik daimi-düzenli bir piyade ordusu bulunmaktaydı. Greklerinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sayıları hiç değişmediği için 'On bin Ölümsüz' diye adlandırdığı bu askerlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Osmanlıların Fatih-Kanunî dönemindeki Yeniçerileri gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Pers devletinin 'seçkin' askerleriydi. Ama bu 'seçkin çekirdek ordu'http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Osmanlıların Yeniçerileri gibi 'yabancı' etnik unsurlardan zorla toparlanmış bir köleler-ordusu değilhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorluğun etnik mozaiği içinde Hakhamaniş sülalesinin kendine en yakın saydığı halklar arasından seçtiği bir 'hür insan'lar ordusuydu Bu 'On bin Ölümsüz' içindenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hakhamaniş sülalesiyle kan bağı bulunan 1000 asker isehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hükümdarın özel muhafız birliğini oluşturuyordu. Bunlar mızrakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ok ve yayhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kama ve kalkanla donatılmışlardı. Savaşlarda demir pullardan yapılmış zırh giyerlerdi. Dâra'nın Persepolis'teki sarayında hazârapatiş yani binbaşı ünvanıylahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif idarî-malî işlerde çalışanların da 'üst-denetleyici'si olan hükümdarın üst düzeydeki bir görevlisininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu birliğin kumandanı olduğu sanılmaktadır. Gene İranî halklardan seçilen 10000 kişilik bir daimî süvari gücü bulunmaktaydı. Hakhamaniş İmparatorluğu'nun merkezî idaresine iktidarını veren bu daimi birliklerdi. Memphis ve Sardis gibi Satraplık (eyalet) merkezlerindeki garnizonlarda ve Çanakkale Boğazıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Kafkaslar ve Siri Derya bölgesi gibi stratejik öneme sahip yerlerdeki kalelerde sürekli birlikler bulunduruluyordu. Önemli Satraplık garnizonlarındaki asker sayısıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif onbeşhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif onaltı bin gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dönemin demografik özelliklerine göre küçümsenemeyecek ölçeklerdeydi. IÖ 455-403 dönemine ait bir arşivhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Babilonya'da Ermenistanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hindistanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Afganistanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Anadolu ve Arabistan'dan getirilmiş olan birliklerinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kendilerine tahsis edilen arazi geliri alanlarında sürekli olarak bulundurulduğunu göstermiştirhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ki bu hem Hakhamaniş hanedanının askeri örgütlenmesinin zaman içinde bir hayli kozmopolitleştiğini göstermesi hem de askeri örgütlenmeyle yeniden dağıtımcı kaynak denetlenmesi ve tahsisi süreçleri arasındaki ilişkiler açısından önemli bir tesbittir.

Hem daimi Pers orduları hem de seferberliklerde oluşturulan ordularhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif onlu katsayılarla büyüyen birlikler halinde örgütlenmişti. Yayaları 'balık-pulu' şeklinde demir zırh giyen Pers askerleri mızrakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ok ve yayhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kama ve hafif bir kalkan kullanmaktaydı. Greklerle yaptıkları savaşlara kadar karşı konulmaz bir askeri güç olarak ün kazanan Pers yaya birliklerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Grekler karşısındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif silah donanımları ve savaş düzenleri açısından yetersiz kalmışhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif daha uzun mızraklar ve daha etkili miğferler kullanan Grek yayalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif özellikle phalanx adı verilen sıkı savaş düzenleri ilehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kendilerinden sayıca çok daha büyük Pers birlikleri karşısında üstünlük sağlamıştı. Pers yönetimi büyük seferberliklerde imparatorluktaki bütün halklardan asker toplamaktaydı. Düzenli-daimi askerlerden oluşan kara ve deniz birliklerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif seferberlikler sırasında toplanan düzensiz askerlerden oluşturulan birliklerle desteklenmekteydi. Ne var kihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dilihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dinihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kültürühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif alışkanlıkları farklı halklardan gelen bu askerlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sayıca çok kalabalık bir ordu görünümü sağlasalar dahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 'her kafadan ayrı sesin çıktığı' bu kalabalık etkili bir kumandayı imkânsızlaştırmaktahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bazı durumlarda yarardan çok zarara yol açmaktaydı.

Perslerin süvari kuvvetlerine gelince: Medler ve Persler üstün vasıflı binek atlarının yetiştiriciliği konusunda dünyaya öncülük ettiler. Vatanı Rusya ve Orta Asya steplerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif tundra ve ormanları olan yabani atınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilk kez İÖ 3.cü bin yılın son çeyreğindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif İndo-İranî göçebe-otlatıcı halklar tarafından evcilleştirildiği sanılmaktadır. İÖ 2.ci bin yılın sonlarına doğru bugünkü İran'ın batısındaki alanlara sızan ve daha sonra bu bölgede ilk İranî devleti kuracak olan Medler isehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif evcilleştirilmiş at ırklarını ıslah ederekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif askerlik tarihini kalıcı bir şekilde değiştiren yüksek boyluhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif güçlü binek atlarını geliştirdiler. Öz ülkeleri Parsa'dan "güzel atlar ve iyi ansanlar ülkesi" şeklinde söz eden Hakhamaniş hanedanı dahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem aristokratik Pers ailelerinin statü sembolühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem en önemli savaş güçlerinden biri olan süvari birliklerininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem de imparatorluğun idaresinde hayati bir önem taşıyan ulak servisinin ihtiyaç duyduğu seçkin atların yetiştirilmesine büyük önem verdi. Grek kaynaklarının Bagistanehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif İslami kaynakların Bisutun dedikleri Dârâ'nın anıt yazıtına yakın (Grekçe adıyla) Nesaea ovasında hükümdara ait büyük bir hara ve at yetiştirme çiftliği kuruldu. Grek kaynaklarında Neseaen atları diye söz edilen bu hayvanların ünü bütün Ökimene'ye yayıldı. İskender hakkındaki Grekçe ve Latince kaynaklardahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu çiftlikte yüzyıllardan beri 150-160 000 at bulundurulduğuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif fakat İskender'in Hakhamaniş devletini ortadan kaldırmasının yol açtığı karışıklıklar nedeniylehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif İskender'in Susa'dan Ekbatana'ya geçerken ordusuyla beraber bu ovada konakladığı 324 yılındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hayvan sayısının 50-60.000'e indiğini belirtilmiştir. İskender fetihlerinden sonra bu atların Orta Asya'ya ve Akdeniz bölgesine yayılması hızlanmıştır. Çin diplomatları bu atlara ilk kez İÖ 128'de Sogdiana ve Fergana rastlamış; Dönemin Çin İmparatoruhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu atlardan damızlık elde etmek için savaş açmışhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif."Batının batısından gelen" ve "kan terleyen" bu "göksel atlar" böylece Çin'de de orduların ve zengin ve yönetici ailelerin statü sembolü haline gelmiştir.

Atın üretilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yetiştirilmesi ve beslenmesi ayrı bir kaynak mekânı gerektirdiği içinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif süvari ordusuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kendilerine tarımsal bir gelir kaynağıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yani belirli bir alanda tarımsal üretimi gerçekleştirenlerin ödediği vergi ve rant karışımı bir ürün payı tahsis edilen kişilerle oluşturuluyordu. Bu türden tahsis yapılan bazıları da atlı savaş arabası sağlamak zorundaydı. Persler at üstündeki savaş yetenekleri ile ün kazanmışlardı. Amahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Greklerle yaptıkları savaşlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yakın savaş düzeni kullanan Grek yaya birlikleri karşısında Pers süvarilerinin etkisiz olduğunu ortaya çıkardı. Develer Persler tarafından seferlerde yük hayvanı olarak kullanılmaktahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif orduya katılan Araplar ise deve üzerinde savaşmaktaydı. İskender istilası sırasındaki savaşlarda Pers ordusunda fillere rastlanılmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Perslerin bu hayvanı bir savaş gücü olarak kullanmayı Sind eyaletindeki halklardan öğrendiklerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif daha doğrusu karma Pers ordularında Filleri kullananların bu eyaletten gelen birlikler olduğunu göstermektedir.

Pers devletininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif o ana kadar görülen en büyük imparatorluğu oluşturabilmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif birbirinden dört beş bin kilometre uzaklıktaki sınırlarını koruyabilmesi ve bu sınırlar arasında dilihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif dini farklı bir sürü halkın oluşturduğu milyonlarca nüfusu hakimiyeti altında tutabilmesindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Asurluların kurduğu 'kralî yollar'http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif posta istasyonlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ulaklar sisteminihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif önemini kavrayıp geliştirmelerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorluğu bir uçtan diğerine yollarla bağlamaları önemli bir rol oynamıştır. Anadoluhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Suriyehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Mezopotamya ve İran gibi imparatorluğun başlıca bölgelerini birbirinehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Mısır'a ve Arap yarımadası bağlayan ticaret ilişkilerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif binlerce yıldan beri kervan güzergahları üzerinde sürdürülmekteydi. Pers devleti bu güzergahların önemlileri üzerindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kendi haberleşmehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif askerî harekat ve 'yeniden dağıtımcı' iktisadî kaynak tahsisi ihtiyaçlarını karşılamak içinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif öncekilerden çok daha yüksek standartlarda ve ço daha uzun yollar inşa ettirdi. Bunlardan biri Babil'i Ekbatana'ya ve Elburz Dağı'nın güney doğusundaki geçit üzerinden Doğu İran'ahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diğeri ise Susa üzerinden Persopolis ve Pasargadai'ye bağlıyordu. Bu yolların en ünlüsü Sardis'le Susa arasındaki yaklaşık 2500 kilometrelik 'Kral Yolu'ydu. Heredot'a göre yol boyuncahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif normal koşullarda bir günde alınabilecek mesafelerehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 111 konaklama istasyonu yerleştirilmişti. Sardis Susa arasındaki toplam* * * Bu Alemin Kralı : TRFORUMUZ.BiZ * * * yolculuk 90 gün sürüyordu. Yolun Kapadokya'da Kızılırmak'ıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif daha sonra Klikya sınırını ve Malatya yakınlarında Fırat'ı geçtiği noktalarda 'kapı'lar ve koruma birlikleri vardı. Bu yollarda uzun mesafeler arasında seyahat edenlerin büyük çoğunluğu devlet emrinde çalışmakta olan görevliler ya da hükümdarın veya satrapların emri ve izniyle hareket etmekte olan kafilelerdi. Yolcular seyahatleriyle ilgili görevlendirme ve her konaklama yerinde kendilerine verilecek olan günlük 'yolluk tahsisatı'nı yani yiyecek ve içeceği belirten belgeleri yanlarında bulundurmaktaydı. Kapılardaki denetimlerlehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yolların insanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif mal ve haber hareketlerinde izinsiz kullanması engelleniyordu. Pers devleti ana yollarda fevkalade etkili bir posta sistemi geliştirmişti. "Dünyada [onlardan] daha hızlı hareket eden hiçbir şey" olmayan Pers kuryelerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif mesajlarihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bayrak yarışındaki gibi elden ele geçirerekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Sardis Susa arasında yaklaşık bir haftada taşıyabiliyorlardı.

Dâra ve Khşayârşân'ın Yunanistan seferlerinden itibaren Hakhamaniş devletininhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif zaman zamanhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif o güne kadar dünya tarihinde görülen en büyük donanmaları seferber etmesine rağmenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Medler gibi kültürleri İran dağları ve yaylalarında oluşan Persler denizciliğe yabancı kaldılar. Önemli bir denizcilik kültürü ve tecrübesine sahip olan Grek şehir devletleriyle savaşırkenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kendi gemilerini değilhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorluğa bağlı Fenike ve İyon şehirlerinin sağladığı gemilere dayandılar. Hakhamanişler döneminde Akdeniz'de görülen temel savaş gemisihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 16. Yüzyıla kadar süren kalyon geleneğinin en güzelhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en etkili örneklerinden biri olan 'trireme'ydi. Yaklaşık otuz beş metre boyundaki bu gemilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif uzun mesafeleri kat ederken yelken gücünden yararlanılsa dahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif savaş ya da hızlı hareket sırasında kürek gücüne dayanıyordu. IÖ 480'deki ünlü Salamis deniz savaşındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Grekler 300 'trireme'den oluşan donanmaları ile 500'ü aşkın İyon ve Fenike 'trireme'sinin oluşturduğu Pers donanmasına karşı büyük bir galibiyet elde etmişhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 200 kadar düşman 'trireme'sini batırmışhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bir çoğunu ele geçirmişlerdi. Bu yenilgiye rağmen Hakhamanişlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif emirlerindeki denizci halkların sayesindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif gerektiğinde bazan 800 gemiye kadar çıkan sayıca daha büyük donanmaları seferber edebilmiş ve iskender'in Pers imparatorluğu'nu dağıtmasına kadar Doğu Akdeniz bölgesinde deniz gücü üstünlüğünü sürdürmüşlerdir.

Perslerin büyük bir imparatorluğun hakimleri haline gelmelerinin hemen öncesindeki göçebe kültürlerinden kalan güçlü alışkanlıklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hakhamanişlerin ve diğer Pers soylularının seferehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif eşleri ve çocuklarıyla birlikte 'maaile' çıkmalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sefer sırasında Pers devletinin de adeta orduyla birlikte 'göç etmesi'ne yol açmıştır. Perslerin bu davranışlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem Pers devletinin sosyolojik özelliklerini hem de bu türden 'imparatorluk'larınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif İskender istilası (ya da daha sonra Sasaniler döneminde Arap istilasi) gibi krizlerde kolay dağılmasının nedenleri açısından önemli bir ipucu oluşturmaktadır.

Pers hükümdarının bakış açısına görehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif nasıl ki göçebe otlatıcı bir aşiretin resi uzun bir sefere çıktığında aşireti oluşturan herkes ona refakat etmekle görevli isehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 'Krallar Kralı' sefere çıktığındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif imparatorlukta'ki herkeshttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ilke olarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif çoluğu çocuğu ve bütün varlığıyla onunla birlikte hareket etmekle yükümlüydü. Buhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif devleti hükümdarın 'hanesinin' örgütlenme ve yaşama tecrübesinin bir uzantısı olarak görenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Weber'in 'patrimonyal dediği devlet'in en çarpıcı işaretlerinden biriydi.

Perslerin sefere çıkış tarzlarının dikkat çeken bir başka özelliğihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hakhamaniş hakimiyetinin ihtişamının ve zenginliğinin sergilenmesinin askerî hareketin örgütlenmesini etkileyecek kadar öncelik taşımasıydı. Sefer sırasında Kralhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif çeşitli birliklerin oluşturduğu 'muhteşem' bir yürüyüş zinciri içinde hareket etmekteydi. Yunanistan seferinda Khşayârşân'ın içinde bulunduğu kraliyet kafilesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Heredot'a görehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif öndehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Pârsa'nın en iyi atları üzerinde bin süvarihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bunların arkasında bin seçkin mızrakçıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sonra kutsal sayılan on beyaz athttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bunların arkasında sekiz beyaz atın çektiği ve 'orduya eşlik eden' Ahura Mazda'yı 'taşıyan' boş bir savaş arabasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sonra bir Pers soylusunun sürdüğü kraliyet arabasındaki Kralhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sonra gene bin mızrakçı ve bin atlı ve bunların arkasındaki 'Onbin Ölümsüz' piyadeden oluşuyordu. Kralla birlikte hareket eden bu birliklerdeki mızrakçıların mızraklarının bir uçlarındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif nar ve elma biçiminde altın toplar vardı. Perslerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif göçebe alışkanlıklarına hükmettikleri Babilonyalılardan hızla öğrendikleri 'rahatlıklar'ı ve 'beğeniler'i de eklemişlerdi. Bir yandahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Hakhamaniş sülalesinden ve diğer soylu iran sülalelerinden savaşa katılanların kadınlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif cariyelerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif çocuklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif harem ağalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hizmetçilerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diğer yandahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 10000 Ölümsüz'e 'tahsis edilen' cariyeler ve bu cariyelerin harem ağalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hizmetçileri orduya eşlik eden onbinlerce sivil arasındaydı.

Khşayârşân'ın Yunanistan seferinden yüz elli yıl sonrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu sefer İran'ı istila etmeye gelen iskender'e karşı III. Dâra'nın sefere çıkması hakkındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bir başka klasik kaynakta aktarılanlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Pers askerî-idarî-siyasî kültürünün işlevsel olmama özelliğini sergilemesi açısından önemlidir. Bu sefere çıkmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Quintus Curtius Rufus'n iskender Tarihi'nde şöyle anlatılmaktadır:

"öndehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif gümüş sunaklarda Perslerin kutsal ve ebedî dedikleri ateş taşınmaktaydı. Sonrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif geleneksel ilahilerini söyleyen Magiler geldihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ve bunları sayıları bir yılda bulunan gün sayısına eşit olan ve al pelerin giymiş 365 genç geldi... Sonrabeyaz atlar tarafından çekilen ve Ahura Mazda'ya adanan araba geldi ki bu arabayı Perslerin 'Güneş'in atı' dedikleri olağanüstü büyüklükte bir at izliyordu. Atları sürenlerin altın kamçıları ve beyaz elbiseleri vardı. Bunların biraz arkasından altın ve gümüş kabartmalarla zengin bir şekilde donatılmış on araba geldi ve bunları farklı kültürlere sahip on iki ulusun değişik silahlara sahip süvarileri izledi. Sırada daha sonra Perslerin 'Ölümsüzler' dediği ve sayıları 10http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif000 kadar olan askerler vardı.... [Bunlar] altın gerdanlıklar takmıştıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif elbiseleri altın iplikle dokunmuştuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif uzun kollu gömlekleri mücevherlerle süslenmişti. Kısa bir aralıktan sonra 'kral'ın akrabaları' dedikleri 15http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif000 asker geldi. Bu birlik neredeyse kadın gibi giyinmiştihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif iyi silahları değil ölçüsüz gösterişleri dikkat çekiyordu. Bunlardan sonraki taburuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif normal zamanlarda kral'ın gardrobuna bakan ve 'Doryphoroe' denenler oluşturuyorduhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ki bunlar üzerinde herkesten yüksekte kalan Kral'ın bindiği krayilet arabasının önünde yürüyorlardı. Arabanın her iki yanı da tanrıların altın ve gümüşten yapılmış simgeleri ile süslenmişti; gem ışıldayan mücevherlerle bezenmiştihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ... [Kral'ın arabasında iki Asur tanrısını simgeleyen kabartmalar ve] kanatları iyice açılmış bir şekilde gösterilenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif altından yapılmış kutsanmış bir kartal simgesi vardı. Kralın gözler kamaştıran giysileri özellikle dikkat çekiciydi. Gömleği mordu ... Ve altın işlemeli kaftanında gagalarıyla birbirine saldıran şahinleri gösteren altın sırma bir motif vardı. Bir kadın üslubuyla takmış olduğu altın kemerine kabzası kıymetli taşlardan yapılmış hançerini takmıştı. Kralî iademi (taçı) beyaz benekli mavi bir şerit kumaşla sarılmıştı. Gümüş kaplamalı ve altın uçlu mızraklar taşıyan 10http://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif000 mızrakçı kral'ın arabasını izledi. Kral'ın en asil 200 akrabası arabasının sağında ve solunda [yürüyordu] bunları kralın atlarından 400'ü izliyordu. Sonrahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bir araba içindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Dâra'nın annesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bir başka arabada karısı geldi. At üstünde bir kadın birliği kraliçelere eşlik ediyordu. Sonra kralın çocuklarınınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bunların süt annelerinin ve bir sürü hadım harem ağasının binmiş olduğu arabalar ...Sonra krala ait 360 cariyenin bindirildiği arabalar geldihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif ve bunların arkasında 600 katır ve 300 devehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif okçu muhafızların eşliğinde kral'ın parasını taşıyordu. [Bu kafileden arkasında] kralın akrabalarının ve arkadaşlarının karıları ve sürüler dolusuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif [ordunun] kamplarını izleyenlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hizmetçilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif en arkada isehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kafileler zincirinin sonunu kapatan bir şekildehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif her birine önderlerinin kumanda ettiği hafif-silahlı birlikler vardı."

Bu anlatımda da görüldüğü gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Kral'a ve Pers soylularına ait altın ve gümüş masalarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sandalyelerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yiyecek ve içecek takımlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sandıklar dolusu parfüm ve masaj yağı sefer sırasında orduyla birlikte taşınmaktahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yüzlerce ahşıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif şerbetçihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif tatlıcıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif şarap sunucusuhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif elbise tutucusu orduya eşlik etmekteydi. Kralhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hazinesindeki altın ve gümüş külçe ve paraların büyük bir bölümünühttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sefer boyunca yanında* * * Bu Alemin Kralı : TRFORUMUZ.BiZ * * * taşıtmaktaydı. Kadınlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif çocuklarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif cariyelerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hadım harem ağaları ve altın ve gümüş kaplarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif külçeler ve paralarınhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem askerî hareketin taktik etkililiğini sınırladığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hem de düşman için bulunmaz bir ganimet ve rehin fırsatı yarattığı açıktır. Khşayârşân'ın Yunanistan seferinde askerî hareket olumsuz yönde gelişince kralın ailesine mensup kadın ve çocukların varlığı ek zorluklara yol açmışhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bir çok cariye Greklerin eline geçmişti. İskender isehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif III. Dâra'nın annesinihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif karısını ve çocuğunu ele geçirmişhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Dâra'ya karşı hareketin sonuna kadar rehin tutmuştu. Bu savaşlar sırasındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif neredeyse bütün malî kaynaklarını beraber taşıyan Perslerin sadece bir 'muharebeyi' kaybetmeleri bütün hazinelerinin iskender'in eline geçmesiyle sonuçlanmıştı.