Suyun Kullanım Alanları ve Su Kıtlığı

eray · 04-22-2009

Suyun Kullanım Alanları ve Su Kıtlığı

Bilimden sanata, teknolojiden ekonomiye kadar
her alanda su, insan yaşamının vazgeçilmezi. Bu
kaynağa o kadar bağımlıyız ki, sınırlı olduğunu
bazen unutabiliyoruz. Nitekim tehlike çanları
çalmaya başladı. Ancak çözüm için geç değil. Su
kaynaklarımızı ulusal olarak korumanın yanı sıra
bireysel su tasarrufu yöntemleriyle de yaşam
standardımızı belirleyen ve dolayısıyla
kültürümüze de hayat veren su kaynaklarımızı
gelecek nesillere bırakabiliriz.
Su, kimyasal olarak hidrojen ve oksiijen elementlerinden oluşan, gaz, katı ve sıvı halde
bulunabilen bir maddedir. Yaşamın kaynağı su, bitkilerde, hayvanlarda, insanlarda yani tüm
canlı organizmalardaki temel unsurdur. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa
kadar bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini ayakta tutan sudur. Dünyamızın
%70'ini kaplayan su, bedenimizin de önemli bir kısmını oluşturmaktadır.
Suyun kullanım alanları
İnsanlık tarihinin gelişiminin temelinde de suyun önemli bir rolü oldu. Tarih boyunca
medeniyetler hep akarsuların yanına kuruldu. İlk insanların tarımı öğrenmesiyle birlikte,
insanlar göçebe hayattan yerleşik hayata geçti ve şimdiki modern şehir yaşamına kadar
uzanan tarihi bir süreç başladı.
Soluduğumuz havadan günlük yaşamımıza, sanattan ekonomiye kadar her alanda su,
hayatın devamlılığını sağladı. Su içme suyu, evsel kullanım ve tarımsal sulamanın yanı sıra
bilim ve sanayide de kullanıldı. Buharlı makinelerden hidroelektrik santrallere, ilaç
yapımından tekstile ve kozmetiğe kadar birçok alanda kaynak olarak su kullanıldı. Günlük
yaşamımızda nasıl üretildiğini dahi düşünmediğimiz bu ürünler, hayat standardımızı geliştirdi.
Kimi toplumlar onu kutsal kabul etti ve inançlarının bir parçası haline getirdi. Su, sanatçılara
da ilham verdi, Leonardo Da Vinci Mona Lisa’yı yaparken, Ara Güler ise çektiği eşsiz
fotoğrafları basarken suyu kullandı.
Tarımsal su kullanımı
Gelişmiş ülkelerde su kaynaklarının % 39’u
Gelişmekte olan ülkelerde %52’si
Türkiye’de %72’si tarımsal amaçlarla kullanılmaktadır.
Endüstriyel su kullanımı (ortalama)
1 otomobil üretimi için 300 - 400 ton
1 ton çelik üretimi için 240 ton
1 varil (yaklaşık 200 lt) ham petrolün rafine edilmesi için 7 ton
1 kg kumaş (baskılı boyalı) üretimi için 200 litre...
Diğer: Buharlı makineler, hidroelektrik santraller, ilaç yapımı, tekstil, kozmetik, vs.
Evsel su kullanımı
Banyo yapmak için (asgari) 50 - 60 litre 12 kova su
Duş almak için 35 litre 7 kova su
Diş fırçalama (musluk açık-3 dakika) 5 litre 1 kova su
Diş fırçalama (musluk kapalı-3 dakika) 1 litre 1 kova suyun 1/5’i
Damlayan musluk (haftada) 140 litre 28 kova su
Tuvalet için (asgari) 25 litre 5 kova su
Bulaşık ve çamaşır makinesi (1 yıkamada) 100 - 120 litre 20-25 kova su
Araba yıkama 10 litre 2 kova su
Hortumla sulama (saatte) 540 litre 108 kova su
Su kıtlığına neden olan etmenler
Geçtiğimiz yüzyıl başında dünya nüfüsu 1.6 milyarken, 20.
yüzyıl sonunda bu rakamın 6 milyara ulaşması, sanayinin
hızla gelişmesi ve şehirleşme ile beraber su kullanım oranı
daha da arttı. Aşırı ve bilinçsiz tüketim, su şebekelerinin
yetersiz ve sağlıksız oluşundan dolayı kullanılır su
miktarındaki kayıplar, daha da önemlisi küresel ısınma
nedeniyle yeraltı suları, ırmak ve göllerden oluşan su
kaynakları tehdit altında bulunuyor. Bu tür kayıplar özellikle
yağışların az olduğu ülkelerdeki tüketilen suyun
yenilenememesine neden olduğundan, bu ülkeler (örn.
Afrika) giderek su rezervlerini tüketiyorlar. Bunun sonucu olarak da 2050 yılında dünya
nüfusunun yarısının su yokluğu ya da kıtlığı sorunu ile karşılaşacağı tahmin ediliyor.
Bir tarafta su sıkıntısını yeni yeni hissetmeye başlamalarına rağmen birçok ülkede ekonomik,
çevresel ve sosyal anlamda refahı arttıran su kaynakları bilinçsizce tüketilirken, diğer taraftan
halen bir milyardan fazla insan temiz içme suyu veya kullanım suyundan yoksun şekilde
yaşam savaşı veriyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), verilerine
göre 3. dünya ülkelerindeki hastalıkların
% 80'i (malarya, tifo, kolera, dizanteri)
sağlıksız ve yetersiz su kullanımından
kaynaklanıyor. Temiz su kaynağı
yetersizliği yüzünden çoğu çocuk,
haftada 30 bin kişinin kirli suyun yol
açtığı hastalıklar yüzünden öldüğü
biliniyor.
Kuraklığın yaşamlarının bir parçası olan
milyonlarca insan, suya ulaşmak ve
yaşamlarını sürdürmek için her gün ortalama
20 kg su ile kilometrelerce yol katediyor. Su
taşımak zorunda olan çoğu kadın ve genç kız
ise okullara gönderilmiyor.
Suyun insan tarihini oluşturan en önemli
unsurlardan biri olduğunun farkına yeterince
varamazsak, kaynakların bilinçli ve kontrollü
kullanımını sağlayacak çözümleri de yeterince
uygulayamayız. Dolayısıyla Birleşmiş Milletler
tarafından 2000 yılında belirlenen Binyılın
Kalkınma Hedefleri doğrultusunda, üye ülkeler
temiz su sıkıntısı çeken bir milyardan fazla kişi
sayısını 2015 yılına dek en az yarıya kadar
indirmek için adımlar atacağı sözünü verdi.