Redif

[-TheTveT*]

Redifi, kafiye bilgilerinin başına alışımızdaki sebep, he*men hemen her çeşit kafiyeyle birlikte bulunur, olmasıdır.Kafiye olan kelimeleri ayırırken, ya takı, ya kelime, ya da kelime gurupları halinde parçalarla karşılaşırız. Bu parçalar ge*nel olarak rediftirler. Önceden redifi tanımazsak, hem bu par*çaların ne olduklarını anlayamayız, hem de kafiyeleri ayırmak*ta güçlük çekeriz.

Redif, söylenişleri ve anlamları birbirlerinin tıpkısı olan takı, kelime veya kelime guruplarıdır.

Redif, dünyada yalnız Türk edebiyatında vardır. Araplar bile redifi bilmezler. Alemlere bizden geçmiştir. Onun içindir - ki Araplar, redifin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü kelimelerine ayrı ayrı isim vermişlerdir.Araplar, kafiye olan kelimelerin sonundaki kafiye harfine Revî derler. Revîden sonraki takıları kafiyeden saymışlar, re*difin ilk harfine vasi, bundan sonrakine huruç üçüncüsüne mezid, dördüncüye de nâire isimlerini vermişlerdir.

Bizim edebiyatımızda bunların hepsine birden redif adı ve*rilir.Redif, Türk halk edebiyatında çok geniş bir yer tutmuştur. Redif, mısraın ses ahengini destekleyen bir ses çağlıyanı oldu*ğu için, Türk Halk edebiyatı sanatçıları tarafından çok sevil*miştir. Şimdi çeşitli redifleri, kafiyelerden parantezle ayırmak suretiyle gösteriyoruz :

Nedir o nevha şu viranenin kenar (ında

Dokundu hatırıma hal-i inkisar (ında

Muallim Naci

Bu beytin kafiyeleri olan kenar ile inkisar kelimelerinin sonlarındaki (r) harfleri revî'dir. Parantezin sağında kalanlar ise, bizim edebiyatımızın anlayışına göre rediftir.Yukarıdaki beyitte görüldüğü üzere, redif birkaç sesten meydana gelebileceği gibi, daha az hattâ tek ses de lolabilir :

Kurban edip vücudumu ben râh-ı mi'let(e

Terk eyledim hayatımı fikr-i hamiyyet(e

Namık Kemal

Redif, bağımsız ve anlamlı tek kelime halinde de olabilir :

Yârab belâ-yı aşk ile kıl aşna (beni

Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüda (beni

Fuzûlî

Redif olan kelimeden önce, kafiye kelimesinin sonunda, ta*kı halinde redif bulunabilir :

Bulmuş kemalini cemal (in dilber

Âşıka mahsustur visal (in dilber

Yetişmeden hüsn-i zeval (in dilber

Pesendî

Redif, birden fazla kelime durumunda da olabilir :

Gel söyleşelim cümle geçen demleri cânâ

Gayranına ekbem (der idin şimdi ne dersin

Gördün mü nedir âkibet-i cinnet-i nahvet

Evvel kime âdem (der idin şimdi ne dersin

Sami

Bazan da redif, hemen hemen bir mısraı kaplar, asıl ka*fiye mısraın başında tek kelime halinde kalır :

Safa (-yi aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Vefa (-yi aşkı kim anlar kiminle söyleşelim

Fakat redifi bu kadar fazla kullanmak ve mısraın bütünü*nü redif durumuna getirmek, nazımda iyi bir davranış sayılmaz.Halk edebiyatımızın esas malı olan redif, Divan şairlerimiz tarafından çok sevilmiş ve gereken iltifat gösterilmiştir. Hattâ redif, o derece şeref kazanmıştır ki bazı kasidelerin redifleri, kendilerine ad olmuştur. Fuzûlî'nin su redifiyle yazdığı ka*sideye Su Kasidesi dendiği gibi.