ÜNLÜ DARALMASI




“-a,e” ünlüleriyle biten kelimelere şimdiki zaman eki olan “–yor” u veya “y” ünsüzüyle başlayan b ir eki getirdiğimizde bu ünlüler ses uyumuna göre “ı,i,u,ü”ye dönüşür . Bu ses olayına ünlü daralması denir.
Gözle-yor>gözlüyor sakla-yor>saklıyor
Kana-yor>kanıyor gizle-yor>gizliyor
Anla- , bekle-, gözle- , ayıkla- , sakla-,... örneklerinde ünlü daralması görülüyor.
Bunu benzer fiillerle karıştırmamak gerekiyor.
Sil-yor>siliyor
Al-yor>alıyor
Yansı-yor>yansıyor
Kelimelerinde ünlü daralması yoktur.

“y” sesinin daraltıcı özelliği sadece “-yor “ ekinde görülmez , “-yor” ekinin olmadığı yerlerde de “-y” nin daraltıcı özelliği vardır .
de-y-en > diyen
ye-y-ecek>yiyecek
de-y-erek>diyerek
ye-y-en>yiyen
ne-ye>niye
Bu iki- üç kelime haricinde “-y” nin daraltıcılık özelliği söz konusu değildir.
“gelmiyecek” diye değil “gelmeyecek” diye yazılır ; keza “anlıyacak” , “bekliyecek” , “söyliyecek” fiilleri de bu şekilleriyle yanlıştır.


alıntı