İslam Etkİsİndekİ TÜrk Edebİyati İlk DÖnem Ve İlk Eserler

**joker** · 03-18-2007

İSLAM ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI

İLK DÖNEM VE İLK ESERLER

KUTADGU BİLİG

*11. yy’da (1069-1070) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.

*Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.

*Kutadgu Bilig ‘’saadet veren bilgi.ilim’’ anlamına gelir.

*Didaktik bir eserdir.

*Mesnevi şeklinde aruz vezniyle 6645 beyit olarak yazılmıştır.

*Eserde 173 tane de dörtlük vardır.

*Eserde,toplum hayatındaki bozuklukları düzeltecek,insanı mutlu edecek yollar bulmak;bu yolları,devrin hükümdarına öğütler halinde göstermektir.

*Ahlak,dinin, önemi,devlet idaresi gibi konulara da değinilmiştir.

*Eserde dört sembolik şahsiyet yer alır.

*Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.

DIVAN-I LÜGATİ’T TÜRK

*11.yy’da (1072-1074) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır.

*Ebul Kasım Abdullah’a sunulmuştur.

*Türkçe’nin ilk sözlüğü ve dilbilgisi kitabıdır.

*7500 Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmiştir.

*Türk dilini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır.Bu nedenle Arapça olarak kaleme alınmıştır.

*Yazar Türkçe kelimelerin karşılıklarını ve bunu halk dilinden derlediği örneklerle delillendirmiştir.

*Türk boyları ve coğrafyası ile Türklerin örf ve gelenekleri üzerine önemli bilgiler vardır.

*Devrinin Türk dünyasını gösteren bir haritada vardır.

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.

ATABET’ÜL HAKAYIK

*12.yyde ‘’Edip Ahmet Yükneki’’ tarafından kaleme alınmıştır.

*Eser Sipehsalar Mehmet Bey adlı birine sunulmuştur.

*Atabet’ül Hakayık ‘’hakikatler eşeği’’ anlamına gelir.

*Aruz vezniyle mesnevi tarzında yazılmıştır.

*Didaktik bir eserdir.

*Cömertlik,doğruluk,ilim gibi konular işlenmiştir.

*Eserde 46 beyit ve 101 dörtlükten meydana gelmiştir.

*Dörtlükler manilerdeki gibi aaxa şeklinde kafiyelenmiştir.

*Eserin dili biraz ağıdır.Arapça ve Farsça kelimelere rastlanır.

*Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.

DİVAN-I HİKMET

*12.yy’da Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.

*Hikmet: Ahmet Yesevi’nin şiirlerine verdiği isimdir.

*Eserin dili sadedir.

*Eserin yazılma gayesi, halka İslamiyet'i hikmetli bir şekilde öğretmektir.

*Dörtlüklerle ve hece vezniyle yazılmıştır.

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.

KİTAB-I DEDE KORKUT

*Destan dan halk hikayesine geçiş döneminin ürünüdür.

*12 hikayeden oluşur.

*Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.

*Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özelliklerde vardır.

*Eserde geçen ‘’Dede Korkut’’meçhul bir halk ozanıdır.

*Hikayelerde oğuzların çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır.

*Hikayelerin konuları;aşk,yiğitlik gösterisi,karamanlık,boylar arasındaki savaştır.

*15. yy’da kaleme alınmıştır.

*Eserin yazarı belli değildir.

*Nazım ile nesir iç içedir.

*Hakaniye lehçesi kullanılmıştır.