BÜTÇE HESAPLARININ KAPATILMASI YÖNTEMİ [4 Sayfa]

NameLeSS® · 04-01-2007

BÜTÇE HESAPLARININ KAPATILMASI YÖNTEMİ [4 Sayfa] <H2>

</H2>
BÜTÇE HESAPLARININ KAPATILMASI YÖNTEMİ Belirli bir dönem (bir yıl) için hazırlanıp uygulanan bütçenin dönem sonunda hesaplarının kapatılması gerekmektedir. Böylece bütçe için başlangıçta ortaya konulan gider ve gelir tahminlerinin gerçekleşme durumları, tahminlerden sapma ölçüsü belirlenebilmektedir. Ne var ki, bütçe dönemi sona ermekle birlikte devlet için henüz tahsil edilmemiş gelirler, sonuçlandırılıp ilgililere ödenememiş giderler bulunabilir. Bu hususları dikkate alacak şekilde bütçe hesaplarının kapatılmasında iki farklı usul geliştirilmiştir. I. Ekzersiz Usulü (Hesap Dönemi) Bu usulde bütçe dönemi sona erdiği halde, hesaplar kapanmayıp bütçe ile kabul edilmiş olan gelirlerin toplanmasına ve giderlerin yapılmasına devam edilmektedir. Ekzersiz usulü sınırlı ve sınırsız ekzersiz usulü diye ikiye ayrılmaktadır. Eğer bir kanunla eski bütçe uygulamasının en üst süresi belirlenmiş ise buna sınırlı eksersiz usulü denilmektedir. Bütçe hesaplarının belli bir süre sonunda kapatılması söz konusu değilse, eski bütçelere ait işlemler kapanıncaya kadar sürdürülmektedir. Bu yönteme de sınırsız eksersiz usulü denilmektedir. Faydaları; Eksersiz usulü rasyonel bir yöntemdir. Çünkü, belli bir mali yıla ait işlemlerin toplamını kapsadığı için o malı yıl hakkında doğru ve sağlam bilgi alınmasına olanak sağlar. Bütçe işlemlerinin ilgili mali yıllara ilişkisi devam ettiği için, bütçe devresi netleşmekte ve şahsileşmekte olup yıllar itibariyle mukayeseler yapma imkanı doğmaktadır. Bütçe devrelerinin adeta hükmi bir şahsiyete sahip olmalarının bir sonucu olarak, bütçe ile verilen ödenekten fazla harcama yapılmasına imkan yoktur. Sakıncaları; Bütçe ile verilen ödeneklerin tümünün harcanmasına olanak sağladığı için israf ve savurganlığı arttıran bir yöntemdir. Çeşitli mali yılların hesaplarının birbirine karışmasına neden olur. Alacaklılara yapılacak ödemelerin gelecek yıllara ertelenmesine neden olmaktadır. Bilhassa, sınırsız eksersiz usulünde, ita amirleri mali yıl sona erince bütçe hesapları kapatılamayacağı için, ödemeleri ertesi yıla ertelemektedirler. Bu gibi hallerde, ita amirleri genellikle ödenek yetersizliklerini öne sürerek ödemeleri geciktirmektedirler. Bütçe denetimi hesaplarının kapatılması sürecinde geciktirilmiş olmaktadır. Yasama organın bütçe hesapları üzerindeki denetimi, bütçe uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesap kanunun gecikmesi nedeniyle, zayıflamaktadır. Bütçenin yıllık olma ilkesine ters düşmektedir. Eksersiz usulünde, bütçe dönemi bir yılı aşmakta ve bunun sonucu olarak bütçenin yıllık olması ilkesinin faydalarından da vazgeçilmektedir. II. Jestiyon Usulü (Yönetim Dönemi) Jestiyon, saymanın yönetim dönemi içinde yaptığı tüm işlemlerdir. Jestiyon yönteminde bütçe yılından sonra yapılan giderler ve toplana giderler ilgili olduğu yılın bütçe hesabına geçirilir. Türkiye’de uygulanan yöntem bazı istisnalarıyla bu yöntemdir. İstisnalar olarak bütçe emaneti, geçen yıllar borçları, avansların kapatılması ve mahsup işlemlerini görmekteyiz. Jestiyon yönteminde ödenekler ve gelir tahsilatları bakımından, son günkü duruma göre hesaplar kapatılmaktadır. Bu nedenle, mali yıl içinde harcanmamış olan tahsilatları, mali yıl sonunda iptal edilir. Faydaları; Hesaplar kısa zamanda kapandığı için, mali yıl hakkında her bilgi edinmek hakkı bulunmaktadır. [Dosya İndir]