HİZMET AKDİ KAVRAMI VE İÇERİĞİ [12 Sayfa] <H2>

</H2>
HİZMET AKDİ KAVRAMI VE İÇERİĞİ Hizmet akdi İş Yasalarında değil Borçlar Kanununda Hizmet akdi bir mukavaledir ki onunla işci, muayyen veya gayri muayyen bir zamanda hizmet görmeyi ve iş sahibi dahi ona bir ücret vermeyi taahhüt eder.biçiminde tanımlanmış (BK.313/1) ise de bunun tam bir tanım olduğu söylenemez. Hizmet akdinin bir tarafın diğerine bağımlı olarak işgörmeyi, diğer tarafınsa buna karşılık bir ücret ödemeyi üstlendiği sözleşme şeklinde tanımı yapılabilir Böylece yasal tanımda eksik olan öğe de belirtilmiş olur. Gerçekten hizmet akdini tanımlayan hükümde (BK.313/1) bağımlılık unsurundan sözedilmiş değildir ama uygulama ve öğretide bu öğenin,bir çalışma ilişkisine hizmet akdi denebilmesinin vazgeçilmez koşulu olduğu kabullenilmektedir .Nitekim konuya ilişkin bir kararında Anayasa Mahkemesinin hizmet sözleşmesini... bir kimsenin ücret karşılığında belirli veya belirsiz bir süre için hizmet görmeyi, hizmetini iş sahibinin elinde bulundurmayı ve iş sahibinin de ona bir ücret vermeyi üstüne alması ... biçiminde tanımladığı görülmektedir HİZMET AKDİNİN UNSURLARI Hizmet akdinin unsurlarının iş, ücret” ve bağımlılık olgularından oluştuğunu söylemek mümkündür . 1-İş (Çalışma):Hizmet akdinden sözedebilmek için bir işin /çalışmanın üstlenilmesi zorunludur.İşin (hizmetin, çalışmanın)bedensel veya düşünsel (fikri, zihinsel) bir nitelik taşıması arasında, işçi sıfatının kazanılması açısından şu an için bir fark yoktur.Herhangi bir bedeni veya zihni faaliyetin iş görme edimi olarak üstlenilmesi mümkündür.Oysa 3008 sy.İşK. döneminde beden ve fikir işçisi ayırımı yapılarak fikri çalışması baskın olan kişinin İşK.kapsamına girmediği kabul ediliyordu.Bu gün için böyle bir ayırım söz konusu değildir.İşgörme edimi, hizmet akdinden işci için doğan temel borçtur ve ilke olarak önce ifa edilmesi (Vorleistung) gerekir.Zira yabancı hukuk sistemlerinde olduğu gibi Türk İş Hukukunda da prensip, önce çalışmanın sonrasındaysa ücret ödemesinin yapılacağı şeklindedir. (Ancak Basın İş Kanununda bu kural tersine dönmüş olup iş yapılmadan ücretin peşin ödeneceği öngörülmüştür. Bas İş K. 14/1 ) Bu yüzdendirki İş Hukukunda çalışma yoksa ücret de yok (ohne Arbeit kein lohn) diye anılan bir ilkenin varlığından sözedilir . Ancak yıllık izin, hafta tatili vs. gibi birçok hallerde bu ilkeye istisna getirilmiş olup öğretide ilke ile istisnanın yer değiştirdiği de söylenmektedir. Hizmet akdine vücut veren bir işgörme ediminden sözedilebilmesi için bu edimin işverene ait işyerinde ifası gerekmediği gibi, bizzat işverene sunulması da zorunlu değildir.Örneğin;Ürün Tanıtımcısı,gazete-dergi dağıtıcısında olduğu gibi ödünç iş ilişkisinde de iş görme edimin işverene ait işyeri dışına taştığı görülmekte, hatta ödünç iş ilişkisinde işçi, ödünç süresine başkasına ait bir işyerinde ifa ile meşgul olmaktadır.Bu nedenle Yargıtayın işci kavramıyla bağlantılı olarak işin işverene ait işyerinde yapılmasını arayan anlayışına her olayda uygun bir çözüm olduğunu söylemek zordur. Ayrıca üstlenilen işgörme edimi bir çırpıda değil, belirli/belirsiz bir süreye yayılarak yerine getirecektir. Ancak zamanın hizmet akdinin ayırıcı bir öğesi olduğu Türk İş Hukukunda açıkça bir yasa hükmünde yeralmış değildir, hatta böyle bir şey Alman Hukukunda da yoktur.Ancak İsviçre Borçlar Kanunu hizmet akdini tanımlarken, işcinin belirli veya belirsiz bir süre için işverenin hizmetinde işgörmeyi üstlendiğinden ve dolayısıyla da zaman unsurundan sözetmektedir. Aynı şey bizde de öğretide kabul edildiği gibi bizzat kanun hükümlerinden de aslında hizmet akdinin belirli veya belirsiz bir süre için çalışmayı öngörebileceği sonucuna varılabilecektir (İşK.9, 13, 14, 16-17).Bu unsur hizmet akdinin (eser sözleşmesi,vekalet sözleşmesi gibi) benzer sözleşmelerden ayırıma yarayan bir ölçüt olarak kabul edilmektedir.Zira hizmet akdindeki zaman (süre) öğesinin anlamı, ifanın bir defalık bir yerine getirmeyle de [Dosya İndir]

__________________